Türk Basınında Makbul Vatandaşlık Kurgusu: Hürriyet ve Cumhuriyet Gazetelerinin Haber Söylemleri Üzerine Bir İnceleme

Authors : Didem DENİZ ANAMUR

Pages : 141-165

Doi:10.31123/akil.620821

View : 22 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale “makbul vatandaş”lığın zaman içerisinde nasıl kodlandığını anlamaya  çalışmakla birlikte farklı ideolojik yönelimlere sahip iki gazetenin bu ideali nasıl kurguladığını çözümlemeyi amaçlamaktadır. Vatandaşlık devletin bireyle olan ilişkisini tanımlayan hukuki bir kavram olmasının yanında tarihsel süreç içerisinde bireyin diğer bireylerle ve toplumla olan ilişkisini de içeren sosyoekonomik ve kültürel bir anlamla da karşımıza çıkmaktadır. Bireyin hem devletle hem de toplumla olan ilişkisi bağlamında “makbul olanı” belirlemek ve bu doğrultuda topluma yeni vatandaşlar kazandırmak devletin ve toplumların devamlılığı açısından bir ihtiyaç olarak düşünülebilmektedir. Vatandaşlık etrafında şekillenen hak ve sorumluluk arasındaki çatışma ve uyuma dayalı ilişki devletin kendi değerlerini koruması ve devamlılığı açısından idealize ettiği vatandaş tipini de beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda makbul olanı bulma ve onun üzerinde bir vatandaş inşa etme olarak da tanımlanabilecek “makbul vatandaş”lığın ne olduğu ve nasıl kurgulandığı araştırmaya değer bir konudur. Bu doğrultuda Türk basınında önemli bir yere sahip Cumhuriyet ve Hürriyet gazetelerinin T. H. Marshall’ın sınıflandırdığı vatandaşlık haklarını nasıl yansıttığı ve haber üretim sürecinde neleri öncelediğini araştırmak çalışmanın amaçlarındandır. 1 Nisan 2007 ile 31 Aralık 2012 tarihleri arasındaki dönemde bahsi geçen gazetelerin ana sayfalarında çıkan vatandaşlık haklarına yönelik 721 haber Phillips ve Jorgensen, Fairclough’un eleştirel söylem çözümlemesi ile incelenmiştir. Sonuç olarak Cumhuriyet gazetesinin vatandaşlık haklarına yönelik haberlere kayda değer bir ölçüde yer verdiği ve laikliği ve cumhuriyeti koruyan vatandaş vurgusu ile haber ürettiği gözlemlenmiştir. Hürriyet gazetesinin ise eşitliği geri plana atan daha çok özgürlükler üzerinden vatandaş haklarını sunduğu ve aktif olmayan vatandaş söylemini vurguladığı sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Türk Basını, Makbul Vatandaş, Söylem, Türk Basını, Yurttaşlık Hakları