Sappho- Rosetti-Willams’ den Lirik Temsiller ve Kompozisyonlar

Authors : Füsun Deniz ÖZDEN

Pages : 39-55

Doi:10.29228/mekcad.10

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2021-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Antik Yunan dünyası`nın en büyük kadın şairi olarak bilinen Sappho, İ.Ö. IV. Yüzyılda Lesbos Mythilene insert ignore into journalissuearticles values(Midilli); adasında yaşamıştır. Tarih boyunca lehçesi ile ünlü Lesbos geleneğine bağlıdır. Bu geleneği aynı yüzyılda dört telli lire üç tel ekleyen Terpandros başlatmıştır. Lirik şiir en basit anlamda lir eşliğinde söylenen şiir olarak tanımlanır. Sappho destandan lirizme geçmiştir. Genellikle aşklarını, nefretlerini, sevdiklerine karşı duyduğu ihtirasını, rakiplerine karşı kıskançlıklarını konu alan şiirleri, zarif fakat aylak, geçici zevklerin ve aşkların yaşandığı bir toplum olan Lesbos toplumu ve ortamını yansıtsa da daha çok kendi duyarlıklarını dile getirdiği için bugünkü anlamıyla `lirizmin` başlangıcı kabul edilebilir. Sappho betimleyici şiir yazmayıp kendisine özgü bir dil kurmuştur. Bu tragedyaya geçişin izlerini taşıyan bir dildir ve vezin ilkesi üzerine kurulmuş olması müzikle ilişkisini göstermektedir. Lirik diyebileceğimiz yaklaşımlarıyla Sappho`nun kendisinden yüzyıllar sonra etkisini duyumsayabileceğimiz yapıtlar üretmiş olan bir grup sanatçı, geleneksel ahlak kurallarını hiçe sayan, romantizmin tehlikeli ucunda, dizginlenemeyen coşkuyla hareket ettikleri için `Sapphic` sıfatı ile Tanrı Dionysos ile ilişkilendirilebilir. Resim sanatında Pre-Raphaelitler ile eş zamanlı olan 19. yüzyıl şairlerini Sappho`nun ardılları olarak tanımlayabiliriz. Pre-Raphaelitler’den şair ve ressam Dante Gabriel Rosetti`nin soneleri İngilizce`de en çok müzikal olanlardandır. `Şehvet Okulu`na ait olarak tanımlanmış ve eleştirilmiştir. Toplumsal sorunlara ilgi göstermeyen Rosetti’ye göre şiir duygulara dayalı olmalıdır ve ressam olduğu için de ressam gözüyle yazılmışlardır. Rosetti’nin İtalya ile ilişkisi edebiyat alanının dışına çıkmamıştır. Dante`nin `İlahi Komedya`sının görsel temsili olan 1863`te yaptığı `Beata Beatrix` Londra Tate Galerisindedir. Rosetti`nin en az altı yıl üzerinde çalıştığı bu resim Dante`nin `Yeni Yaşam`ındaki Kutsanmış Beatice`i göstermektedir. Dante`nin `Vita Nuova` insert ignore into journalissuearticles values(Yeni Yaşam); sını ve XIV. yüzyıl İtalyan şairlerinin yapıtlarını 1845-1864 yılları arasında İngilizce`ye çevirmiştir. Rosetti aşk ve güzellik üzerine yazdığı şiirleri `The House of Life` insert ignore into journalissuearticles values(Yaşam Evi);nde toplamıştır. Şiirlerini toplam 30 yılı aşkın bir sürede 1847-81 yılları arasında yazmıştır. Waughan Williams’ın, uzun yaşamında çeşitli müzik türlerinde olan yapıtlarından konu ile ilişkili döneminin müziklerinder örnekler alınmıştır. Williams, Rosetti`nin `Yaşam Evi` şiirlerinden Silent Noon, Hearts Heaven ve Love Sight`ı bestelemiştir. “Arts and Crafts” Müziğini ve dönemin ruhunu yansıtırlar. Başta Rosetti olmak üzere arkadaşlarının da ruh ve bedeni ustaca bütünleştirmesi; ruh kadar bedeni de şiirlerine ve resimlerine konu yapmaları bize Sappho`nun etkilerini düşündürmektedir. Sappho kadın hakları için uğraş vermiştir. Bir kadın okulu kurması bunun kanıtıdır. Rosetti`nin de kadınların gelişmesi için özellikle Londra yakınlarında yaptığı çalışmalar yadsınamaz. Yüzyıllar sonrasında “arkaik” Yunan Dünyasını bir Ege adası- Lesbos lirizmiyle bize yaşatan Sappho ve yine bir ada-Britanya’da Londra’nın hem Victorya Dönemi hem de kenar mahallelerinden 19. yüzyıl 2. yarısının etnik-yerel yaşamını, lirik bir biçimde yansıtan Rosetti ve müzikleriyle Waughan Williams bu çalışmada ele alınacaktır.
Keywords : Sappho, Pre Raphaelites, Rosetti, Arts Crafts, Williams