Türkiye Kültürel Formasyonunda Kahvehane ve Oyun

Authors : Mahmut Burak ATASEVER

Pages : 6-14

Doi:10.55055/mekcad.1054334

View : 22 | Download : 17

Publication Date : 2022-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı modernleşme döneminde toplumun sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik, başta İstanbul’da olmak üzere, bir araç-mekân olarak zorunlu bir biçimde kahvehane adı verilen mekânlar ortaya çıkmıştır. Bu mekânların, oyun oynayan insan anlamında Homo Ludens’ in, Türkiye kültürel formasyonuna özel biçimiyle oyunsal tinin, kendini yeniden hatırlamasının ve özünde aynı kalarak değişik formlara bürünmesinin bir sonucu olarak ortaya çıktığı saptanmaktadır. Bu makalede sosyal ve kültürel bir kurum olarak kahvehanenin, başlangıçta bir içecek olarak kahveye ulaşmak amacına ek olarak, oyunsallık denen ve antropolojik bir nitelikte tüm insanlarda mevcut bulunduğu varsayılan tinsel özün gerektirdiği bir mekân arayışıyla eş zamanlı oluşu ele alınmıştır. Dünya üzerindeki benzer örneklerinden farklı olarak ise Homo Ludens’ in, Türkiye kültürel formasyonu içinde tarihsel olarak kökeni Şamanizm’e dayandırılabilecek oyunsal pratiklerin, teatral bir düzlemde ortaya çıkması sonucu kahvehane ve günümüzün modern kafelerine uzanan bir düzlemde yaşadığı değişim ve dönüşümler ele alınmıştır. Bu değişim ve dönüşümün tinsel özü baki kalmakla birlikte, gündelik pratiklerle şekillenen dünyevi doğası ortaya konulmuştur. Bu araştırma sosyal, politik, kültürel, tarihsel ve felsefi bir zeminden gerçekleştirilmiştir.
Keywords : Kahvehane, Osmanlı, Türkiye, Homo Ludens, Tin