Birinci basamak sağlık kurumlarından halk sağlığı laboratuarına gönderilen örneklere ait preanalitik hatalar

Authors : Zeynep ARIKAN, Müzeyyen Aksu, Özlem Çakır Madenci

Pages : 1-8

View : 13 | Download : 12

Publication Date : 2016-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Birinci basamak sağlık kurumlarından Halk Sağlığı Laboratuarına gönderilen örneklerdeki preanalitik hataları saptayıp sebep ve sonuçlarını değerlendirmektir. Yöntem: Birinci basamak sağlık kurumlarından gelen örneklerin preanalitik hatalarını belirlemek için Ocak–Haziran 2014 tarihleri arasındaki kayıtlar retrospektif olarak analiz edildi. Reddedilen örneklerin dağılımı, test grubuna insert ignore into journalissuearticles values(hormon, biyokimya, hemogram, HbA1c); ve örnek red gerekçesine insert ignore into journalissuearticles values(hemolizli, pıhtılı, uygun olmayan hacim, uygun olmayan barkod vb.); göre ve red yapıldığı aylara göre dağılımları incelendi. Ocak ayı boyunca, bizim tarafımızdan belirlenen Aile Sağlığı Merkezleri ve Toplum Sağlığı Merkezlerinde kan alımından sorumlu kişilere prenalitik hata nedenleri ve önlenmesine yönelik bilgilendirmeler yapıldı. Eğitimden sonra, hesaplanan hata oranı değerlendirildi ve Ocak ayı sonuçları ile karşılaştırıldı. Bulgular: Toplam 488234 örnekten 2653 örneğin reddedildiği ve toplam red oranının %o 5.4 olduğunu belirlendi. Örnekler, red nedenlerine göre analiz edildiğinde; pıhtı, 965 insert ignore into journalissuearticles values(%36.4); oranı ile en sık görülen hatadır, hemoliz ve seviye uygunsuzluğu sırasıyla 569 insert ignore into journalissuearticles values(%21.4);, 411 insert ignore into journalissuearticles values(%15.5); oranlarla bunu izledi. Eğitim verilen Ocak ayı ve sonraki aylardaki örnek red oranları incelendiğinde, Ocak ayı ile Şubat, Mart ve Haziran ayları arasında red oranlardaki farklılık anlamsızken, Nisan ve Mayıs aylarındaki red oranları Ocak ayından anlamlı olarak farklı bulundu. Sonuç: Laboratuarımızdaki çalışmalar sırasındaki preanalitik hataların en sık pıhtı, hemoliz ve uygunsuz numune miktarından kaynaklandığı saptanmıştır. Özellikle numune alımı aşamasından kaynaklanan bu hataların minimum seviyeye indirilmesinde Aile Sağlığı ve Toplum Sağlığı Merkezi yöneticilerinin kan alımından görevli personelleri kan alımı için özelleştirmesi ve bu kişilere düzenli olarak preanalitik süreci etkileyen unsurlar hakkında bilgilendirici eğitimler verilmesi gerektiği saptanmıştır.
Keywords : Preanalitik hata, yetersiz volüm, pıhtılı örnek, eğitim