İBNİ HALDUN’A GÖRE DEVLETİN ÇÖKÜŞÜNÜN ANALİZİ: ADALET DAİRESİ BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Cumali BOZPİNAR

Pages : 86-93

View : 16 | Download : 18

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İbni Haldun’un analizinde Orta Doğu toplumsal formasyonları Doğu Despotizmi, patrimonyal-bürokratik yönetim veya Asya Üretim Tarzı olarak karakterize edilebilecek birer tarımsal haraççı devletlerdir. Bu devletlerde artığa devlet tarafından el konulması sürecinin açıklanmasında ideolojik bir işleve sahip adalet dairesi önemli bir kavramsal çerçeve oluşturmaktadır. Bu çalışmada İbni Haldun’un bir devletin çökmesine ilişkin açıklamalarının esas olarak adalet dairesi bağlamında üretim ilişkileri yoluyla açıklanabileceği ortaya konulmuştur. İbni Haldun’un adalete ilişkin açıklamaları, kapitalizm öncesi yapılardaki üretim ilişkilerinin geleneksel ilişkilerde gömülenmesi çerçevesinde değerlendirilmiştir. Buna göre artığa devlet tarafından el konulması ve sonrasında artığın iktidardakilerin kendi aralarında yeniden dağıtılması adalet dairesi yoluyla meşru gösterilmiştir. Başka bir deyişle adalet dairesi yoluyla üretim ilişkilerinin manipüle edildiği ortaya çıkmıştır.
Keywords : İbni Haldun, Çöküş, Adalet Dairesi