Naṣībīn/Nusaybin Bīmāristānı tarihine bir katkı

Authors : Ahmet ACIDUMAN, Murat AKSU

Pages : 120-132

Doi:10.31020/mutftd.423267

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2018-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Anadolu’da inşa edilen ve varlığını ancak yazılı kaynaklardan öğrendiğimiz hastanelerden birisi Nusaybin’de tesis edilmiştir. Aḥmed ʿĪsā Beg Tārīḫu’l-Bīmāristānāt fī’l-İslām adlı eserinde İbn Baṭṭūta Seyahatnamesi’ni referans göstererek Bīmāristān-ı Naṣībīn başlığı altında XIV. yüzyılda Nusaybin’de bir hastane bulunduğunu haber vermektedir ve literatürdeki pek çok çalışmada da Nusaybin hastanesiyle ilgili olarak yalnızca bu bilgiye atıf yapılmaktadır. Araştırmalarımız sırasında karşılaşılan bazı yeni bilgiler ışığında Naṣībīn/Nusaybin Bīmāristānı tarihi hakkında Türk tıp tarihi literatüründe yer alan bilgileri tamamlayıcı bir değerlendirmenin yapılması bu çalışmanın amacıdır. Bu araştırmada Naṣībīn/Nusaybin Bīmāristānı hakkında bilgi içeren birincil kaynaklar saptanmış, bu kaynakların incelenmesi ile elde edilen Naṣībīn/Nusaybin Bīmāristānı ile ilgili bilgiler yazının “bulgular” bölümünde verilmiş ve sonra literatür eşliğinde tartışılmıştır. Naṣībīn/Nusaybin Bīmāristānı Büyük Selçuklu İmparatorluğu zamanında Musul Atabegliği Veziri Cemālu’d-dīn tarafından yaptırılmıştır. İbn Cübeyr ve İbn Baṭṭūṭa, seyahatnamelerinde, sırasıyla 1184 ve 1327 tarihlerinde bu hastanenin varlığından söz etmektedirler. Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde ise Nusaybin Hastanesi hakkında hiçbir bilgi bulunmamaktadır. İbnu’l-Ezrāḳ’ın Tārīḫ-i Meyyāfāriḳīn ve Āmid adlı eserinin Vezīr Cemālu’d-dīn’in Naṣībīn Bīmāristān’ın banisi olduğunu kaydeden halen tek eser olduğu görülmektedir.
Keywords : Anadolu, Nusaybin, Bimaristan, Tıp Tarihi