İnsan Sağlığında Fitoöstrojenlerin Önemi

Authors : Ş Efsun ANTMEN, Oya ÖGENLER

Pages : 185-190

Doi:10.31020/mutftd.412562

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2018-09-17

Article Type : Review Paper

Abstract :Son yıllarda tedavide veya korunma amacıyla fitoöstrojenlerden sağlık alanında sıkça söz edildiği dikkati çekmektedir. Bu çalışmanın amacı yararlı olacağı düşünülerek kullanımı tavsiye edilen fitoöstrojenlerin insan sağlığı üzerinde etkileriyle ilgili literatür bilgisini paylaşmak ve farkındalığı arttırmaktır. Fitoösterojenler bitkisel kaynaklı olan polifenolik nonsteroidal bileşiklerdir. Ayrıca memelilerde yapısal veya fonksiyonel olarak bulanabilmekte ve östrojenler gibi davranabilmektedirler. Çalışmalar sonucunda 350 bitki türünde östrojenik aktivite olduğu ileri sürülmektedir. Fitoöstrojenin insan vücuduna alımı fitoöstrojen özelliğe sahip bitkinin ve/veya bu bitki ile beslenen hayvandan elde edilen ürünün tüketilmesiyle gerçekleşebilir. Menopoz, meme kanseri, kardiyovasküler hastalıklar, osteoporoz, obesite, diabet ve özellikle kadınları ilgilendiren birçok hastalıkta diyetlerle östrojen alınması tartışmalıdır. Literatürde hormona bağlı kanserlerin kontrol ve önlenmesinde fitoöstrojenlerin rol oynadığından söz edilmektedir. Ancak literatürdeki çalışmalara göre östrojen gibi hareket eden fitoöstrojenlerin, bireyin östrojen seviyesi düşük ise östrojenik,  yüksek ise antiöstrojenik aktiviteye sahip olduğu saptanmıştır. Meme kanserine koruyucu olduğu ileri sürülen fitoöstrojenin menapoz sonrasında ise meme kanserini tetikleyen özelliği olduğu düşünülmektedir. Fitoöstrojenlerin birbirinden farklı olan bu özellikleri; neden sonuç ilişkisine odaklanmayan uygulayıcılar tarafından zarar verme potansiyeli taşımaktadır. Sonuç olarak kanser dahil bir çok hastalıkta koruma veya tedavi etme amacıyla direkt ya da indirekt yolla alınabilen fitoöstrojenlerin insan sağlığına zararlı etkilerinin olabileceği göz ardı edilmemelidir. 
Keywords : Fitoöstrojen, menopoz, kanser, osteoporoz, bitkisel tedavi