TÜRK-İSLAM TIBBINDA SAFRANIN YERİ

Authors : Leyla PAŞAYEVA, Halil TEKİNER

Pages : 11-15

View : 19 | Download : 13

Publication Date : 2014-12-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Dünyanın en pahalı baharatı olan safran, Crocus sativus L. insert ignore into journalissuearticles values(Iridaceae); çiçeklerinin stigmalarından elde edilir. Bitkiye karakteristik özelliğini veren bileşikler arasında krosin, pikrokrosin ve safranal yer almaktadır. Son 10 yılda yapılan araştırmalarda safranın antienflamatuar, sitotoksik, antikanser, antikonvulzif, antihipertansif, antidepresan, antioksidan, antitussif, afrodizyak ve immunomodülatör etkilerinin olduğu belirlenmiştir. Bitkinin zengin içeriği, etkin dozda düşük toksisite göstermesi ve hastalıklar üzerine farklı mekanizmalardan etki etmesi nedeniyle yeni ilaç geliştirmek için doğal kaynak olabileceği düşünülmektedir. Tarihi kaynakların incelenmesi sonucunda safranın, dünyanın en eski baharat ve tıbbi bitkilerinden biri olduğu görülmüştür. Bu bitki antikçağdan beri dünyanın farklı bölgelerinde dini törenlerde, halk tababetinde ve mutfak kültüründe kullanılmaktadır. Osmanlı tıbbında dört hılt insert ignore into journalissuearticles values(humoral patoloji); teorisine göre sıcak ve kuru tabiata sahip olduğu kabul edilen safrandan Edviye-i Müfrede insert ignore into journalissuearticles values(XIV. yy);, Tabiatnâme insert ignore into journalissuearticles values(XIV. yy);, Ebvâb-ı Şifâ insert ignore into journalissuearticles values(XIV. yy);, Yâdigar insert ignore into journalissuearticles values(XV. yy); ve Kemaliyye insert ignore into journalissuearticles values(XVI. yy); gibi birçok Türkçe tıp yazmasında da “za’feran” adıyla bahsedilmekte ve uykusuzluk, baş ve göz ağrıları, iktidarsızlık, vb. hastalıklara karşı kullanımı önerilmektedir. Bu çalışmada safranın Azerbaycan, İran ve Türk tıp tarihi ve folklorik tıbbındaki yeri araştırılacaktır
Keywords : Bitkisel tıp, Safran, Tıbbi yazmalar Medikal metinler, Tıp tarihi