Trabzon Vilayeti Hayvan Ekolojisinin Tarihsel Panoramasından Bir Örnek:Osmanlı Salnameleri

Authors : Şule SANAL, Mehmet Yavuz ERLER, Ayşe Menteş GÜRLER

Pages : 106-111

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2016-12-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Salname, bir yıllık olayları topluca göstermek üzere yazılmış eserler için kullanılan ve Türkçeye de Tanzimat’tan sonra girmiş olan bir terimdir. Osmanlı Devleti’ndeki ilk salnameler, devlet tarafından 1847 yılında “Devlet-i Aliye-i Osmanî” ismi ile basılmıştır. Sınırları bu günkü Trabzon, Samsun, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Sivas, Amasya ile Tokat illerinin bazı kazaları arasındaki bölümü kapsayan Trabzon Vilayeti’nin ilk salnamesi 1869 yılında basılmıştır. Trabzon Vilayet Salnamesi, 1869–1904 yılları arasında toplam 22 adet yayınlanmıştır. Çalışma, bu salnamelerde Trabzon Vilayeti’nin hayvan ekolojisinin tarihsel panoramasını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yayınlanmış salnameler incelendiğinde üç önemli başlık olduğu tespit edilmiştir. Bunlar; 1- Evcil ve yabani hayvan varlığı ile bunların sayısal değerleri, 2Deniz ürünlerinin özellikle hamsi balığının nasıl avlandığı, değerlendirildiği ve tüketim şekli, 3-Yunus balıklarına yaklaşım ve avlanma şekilleri ile horoz dövüşleridir. Sonuç olarak, Salnamelerin XIX. yy son çeyreğinde Trabzon vilayetinin kapsadığı Karadeniz bölgesinin hayvan varlığı ile özellikle “Canik Atları” gibi, nesli tükenmekte olan hayvanlara ilişkin bilgilerin edinilmesi açısından önemli kaynaklar olduğu iddia edilebilir. Ayrıca, yunusların avlanma şekillerinin eleştirilmesi gibi hayvan hakları açısından günümüzde yeni yeni tartışılan konuların da ele alınmış olmasının, döneme ışık tutması açısından önemli olduğu söylenebilir
Keywords : Hayvan, Salname, Trabzon Vilayeti Salnamesi