Elazığ Yöresinde Veteriner Hekimliği Folklorunda Kullanılan Bitkisel İlaç Ham Maddeleri

Authors : Rahşan ÖZEN, Gülden DOĞAN

Pages : 166-177

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2017-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmada, Elazığ yöresinde bitkisel ilaç ham maddelerinin, hayvan hastalıklarının tedavisinde ve yetiştiriciliğinde kullanımına ilişkin folklorik bilgilerin derlenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Elazığ’da hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı yerleşim birimlerinde toplam 80 kaynak kişi ile yüz yüze görüşüldü. Bilgi derleme formu yolu ile yazılı, sözlü ve görsel veriler toplandı. Nitel araştırma değerlendirilmesinde içerik analizi yapıldı. Çalışmada, yapılan taramalar sonucunda Elazığ yöresinde bazı bitkisel ilaç ham maddelerin evcil hayvanlarda şişkinlik, meme hastalıkları insert ignore into journalissuearticles values(mastitis, papillom);, zehirlenme, kırık insert ignore into journalissuearticles values(boynuz, ayak);, çeşitli yaralar, güç doğum, eşin düşmemesi, iç parazit mücadelesi, apse, öksürük, sancı, kabızlık ve ishal durumları, vitamin eksikliği ve şap hastalığının tedavisinde kullanıldığı saptanmıştır. Ek olarak hayvan yetiştiriciliğinde iştah açıcı, süt ve döl verimi artırıcı olarak bitkisel ilaç ham maddelerinin kullanıldıkları da görülmüştür. Yörede tavuk ile güvercin ve keklik gibi kuşların hastalıkları ve beslenmesinde maş fasulyesi, kırmızı biber, sarımsak, çedene sakızı, kendir, nohut, dut gibi çeşitli bitkilerin kullanıldığına dair bulgulara ulaşılmıştır. Sonuç olarak, Elazığ yöresinde hayvan hastalıklarında ve hayvan yetiştiriciliğinde kullanılan bitkisel ilaç ham maddelerinin bir kısmının köklerinin baytarnamelere kadar uzandığı; bazı bitkilerin isimlendirilmesindeki ve kullanılış amaçlarındaki farklılıklara rağmen, bu çalışma kapsamında elde edilen sonuçların, genel olarak Anadolu’nun diğer bölgelerinde yürütülmüş olan veteriner hekimliği folkloru çalışmaları ile ortaya konan sonuçlarla uyum içinde olduğu söylenebilir
Keywords : Elazığ, Bitkisel ilaç ham maddeleri, Veteriner hekimliği folkloru