THE PLACE OF SAFFRON IN TURKISH-ISLAMIC MEDICINE

Authors : Leyla PAŞAYEVA, Halil TEKİNER

Pages : 69-69

View : 25 | Download : 14

Publication Date : 2014-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Safran insert ignore into journalissuearticles values(Crocus sativus L.);, Iridaceae familyasına bağlı Crocus cinsini oluşturan soğanlı, çok yıllık bir bitkidir. Bitkinin kültürü daha çok İspanya, Fransa, İtalya ve İran’da yapılmaktadır. Türkiye’de ise kültürünün yapıldığı yegâne yer adını yine safrandan almış olan Safranbolu’dur. Bitkiye karakteristik özelliğini veren bileşikler arasında krosin, pikrokrosin ve safranal yer almaktadır. Son 10 yılda yapılan araştırmalarda safranın antienflamatuar, sitotoksik, antikanser, antikonvulsif, antihipertansif, antidepresan, antioksidan, antitussif, afrodizyak, immunomodülatör, vb. etkilerinin olduğu belirlenmiştir. Bitkinin zengin içeriği, etkin dozda daha az toksik olması ve hastalıklar üzerine farklı mekanizmalardan etki etmesinden dolayı ilaç yapımı için doğal kaynak olabileceği düşünülmektedir. Tarihi kaynakların incelenmesi sonucunda safranın dünyada en eski tarihe sahip baharat ve tıbbi bitkilerden biri olduğu görülmektedir. Bu bitki antikçağdan beri dünyanın farklı bölgelerinde dini törenlerde, halk tababetinde ve mutfak kültüründe kullanılmaktadır. Osmanlı tıbbında dört hılt insert ignore into journalissuearticles values(humoral patoloji); teorisine göre sıcak ve kuru tabiata sahip olduğu kabul edilen safrandan “Edviye-i Müfrede” insert ignore into journalissuearticles values(14. yy.);, “Tabiatnâme” insert ignore into journalissuearticles values(14. yy.);, “Ebvâb-ı Şifâ” insert ignore into journalissuearticles values(14. yy.);, “Yâdigar” insert ignore into journalissuearticles values(15. yy.); ve “Kemaliyye” insert ignore into journalissuearticles values(16. yy.); gibi birçok Türkçe tıp yazmasında da ‘zağferan’ adıyla bahsedilmekte ve uykusuzluk, baş ve göz ağrıları, iktidarsızlık, vb. hastalıklara karşı kullanımı önerilmektedir. Bu çalışmada safranın Türkçe tıp yazmalarındaki yeri araştırılacak ve safran üzerine yapılan bugünkü çalışmalarla karşılaştırılacaktır
Keywords : Baharatlar, eczacılık tarihi, safran, tıbbi bitkiler, yazmalar