Türkiye’nin Orta ve Yukarı Kızılırmak Havzasında Folklorik Uygulamalar: At Hastalıkları ve Terapi Yöntemleri

Authors : Çağrı Çağlar SİNMEZ

Pages : 66-67

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2014-05-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesinde yer alan Orta ve Yukarı Kızılırmak Havzası değişik uygarlık kalıntılarının birbiriyle kucaklaştığı, Anadolu’nun en eski yerleşim alanlarından biridir. İlk çağlardan beri yerleşim alanı olan bu topraklar çağlar boyunca Hitit, Frig, Kimmer, Pers, İskender, Roma ve Bizans İmparatorluklarının hâkimiyetinde kalmış ve bu toplumların kültürel varlıklarından etkilenmiştir. Bunlara ek olarak 11’inci yüzyıldan itibaren Anadolu’ya yerleşenTürklerin beraberlerinde getirdikleri kültür birikimleriyle bugünkü halk bilgilerinin temeli oluşturulmuştur. Çalışmada, Orta ve Yukarı Kızılırmak Havzası folkloru içerisinde yer alan at hastalıkları ve terapi yöntemlerine ait bilgilerin modern veteriner hekimliği uygulamaları, teknikleri ve yeni tedavi modelleri açısından komparatif bu yöntemle ele alınması; at hastalıklarında kullanılan bitkisel, hayvansal ve madensel kökenli ilaç hammaddelerinden yola çıkılarak modern bilimin tedavi arayışlarına veri sağlanması amaçlandı. Çalışmanın materyalini, Orta ve Yukarı Kızılırmak Havzası içerisinde kalan yörelerde yaşayan halk hekimliği uygulayıcıları, hayvancılıkla uğraşan kişiler ve veteriner hekimlerden oluşan 211 kaynak kişiden toplanan veriler oluşturdu. Veri toplama amacıyla folklorik veteriner hekimliği ve hayvancılıkla ilgili sorulardan oluşan “Bilgi Derleme Formu” kullanıldı. Bu sayede elde edilen veriler sözlü, yazılı veya görsel olarak kayıt altına alındı. Çalışma kapsamında, at hastalıkları ve terapiler konusunda derlenen bilgilerden hastalıklarla ilgili olanlar “Cerrahi hastalıklar” ve “Dâhili hastalıklar” başlıkları altında ve terapiler ise “Dini-sihri”, “Amprik” ve “Rasyonel” terapiler başlıkları altında incelendi. Dini-sihri terapiler içerisinde, atın mezarlık etrafında dolandırılması; rasyonel terapi kapsamında soğuk ya da sıcak su insert ignore into journalissuearticles values(hidroterapi);, tuzlu su, dağlama insert ignore into journalissuearticles values(kotarizasyon);, tımar ve inhalasyon terapilerinin; amprik terapi içerisinde ise punksiyon, toprağa-gübreye gömme, kastrasyon, kanatma insert ignore into journalissuearticles values(hacamat);, sıcak kompres, terletme insert ignore into journalissuearticles values(koşturma); gibi terapi tekniklerinin uygulandığı belirlendi. Sonuç olarak, Orta ve Yukarı Kızılırmak Havzasında at hastalıkları ve terapilerin folklorik veteriner hekimliği açısından zengin ögeler barındırdığı; bölgede at hastalıklarında uygulanan terapi yöntemleri ve inançların dinî-sihrî, ampirik ve rasyonel nitelik taşıdığı; tedavide kullanılan drog, terkip ve yöntemlerin ise köklerinin eski uygarlıklara kadar uzandığı söylenebilir.
Keywords : Folklorik veteriner hekimliği, At hastalıkları, Terapi yöntemleri, Orta ve Yukarı