Kızılay’ın Türkiye’de İkinci Dünya Savaşı döneminde askeri sağlık hizmetlerine yönelik faaliyetleri

Authors : Gülhan SEYHUN

Pages : 209-221

Doi:10.31020/mutftd.651689

View : 21 | Download : 10

Publication Date : 2020-05-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Giriş: Tarihsel geçmişi 1868’e uzanan Kızılay’ın temel kuruluş amacı, savaş yaralılarına bakarak insanlığa hizmet etmek olmuştur . Kızılay, İkinci Meşrutiyet ile teşkilatlanmasını arttırmış ve yıllarca süren savaşlarda askeri sağlık hizmetleri içinde yer almıştır. Cumhuriyet’in kuruluşuyla birlikte barış ortamı sağlanmış ancak savaşın getirdiği göç, salgın hastalık, açlık ve yoksulluklar içinde kalan halkın yaralarını sarmak hiç de kolay olmamıştır. Avrupa, 1930’lu yılların sonuna doğru adım adım savaşa sürüklenirken, Türkiye, bu savaşın dışında kalmayı hedeflemiştir. Amaç: Türkiye II. Dünya Savaşı’na fiili olarak girmese de Türk ordusu savaşa hazırlanmış, Kızılay da bu hazırlıkların içinde yer almıştır. Bu çalışmada savaş hazırlıkları kapsamında Kızılay’ın askeri sağlık hizmetlerine yönelik faaliyetlerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma yöntemi olarak veri toplama yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda 1939-1945 yılları arasında Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Kızılay Arşivi, İstanbul Büyükşehir Belediye Arşivi ve dönemin geçerli mevzuatı incelenmiştir. Aynı dönem Cumhuriyet, Ulus, Vatan ve Akşam gazeteleri taranmıştır. Bulgular: Bu dönemde Kızılay ve Türk ordusunun ortak ve düzenli bir şekilde faaliyet gösterebilmesi için mevzuatta yeni düzenlemeler yapılmıştır. Bu savaşa yönelik olarak Kızılay; gönüllü hemşirelik kurslarıyla hemşire yetiştirmiş, sayıları bir milyon üç yüz bine ulaşan asker için yardım kampanyası organize ederek askere kışlık kıyafet toplamış, savaşta açılacak hastaneler için malzeme tedarik etmiş ve depolarında hazır bulundurmuş, sıtma ilaçlarını yurt dışından getirtmiş, sivil ve asker için gaz maskesi üretmiştir. Diğer yandan karşılıklı savaşan devletlere ait esir mübadele işlemlerini, her iki taraf devletin takdirini kazanacak şekilde desteklemiştir. Sonuç: Türkiye II. Dünya Savaşı’na fiili olarak girmemiştir. Ancak Kızılay’ın savaşa hazırlık faaliyetleri, askeri sağlık hizmetlerine maddi ve manevi önemli bir katkı sağlamıştır.
Keywords : Kızılay, İkinci Dünya Savaşı, Gaz maskesi