ʿAlī b. Rabben eṭ-Ṭaberī’nin Firdevsu’l-Ḥikme fī’ṭ-Ṭıbb adlı eserinde kan alma üzerine

Authors : Özgür KUŞ, Ahmet ACİDUMAN

Pages : 336-345

Doi:10.31020/mutftd.748080

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2020-09-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Orta Çağ’da İslam uygarlığında yazılmış en erken eserlerden birisi olarak değerlendirilen ʿAlī b. Rabben eṭ-Ṭaberī’nin Firdevsu’l-Ḥikme fī’ṭ-Ṭıbb adlı eserinde vücuttan kan alınması üzerine yazılmış olan bölümleri sunmak ve bu bilgilerin tıp tarihindeki yerlerini ilgili literatür eşliğinde değerlendirmektir. Gereç ve Yöntem: Çalışmada ʿAlī b. Rabben eṭ-Ṭaberī’nin Firdevsu’l-Ḥikme fī’ṭ-Ṭıbb adlı eserinin basılı bir nüshası incelenmiştir. Adı geçen eser Muḥammed Zubeyr eṣ-Ṣiddīḳī tarafından hazırlanarak 1928 yılında basılmıştır. Eserdeki kan alma ile ilgili bölümler Arapçadan Türkçeye çevrilerek makalenin bulgular kısmında sunulmuş ve ilgili literatür eşliğinde tartışılmıştır. Bulgular: Kan alma hakkında bilgi verilen bölümler Firdevsu’l-Ḥikme fī’ṭ-Ṭıbb’ın dördüncü nevʿinin on ikinci makalesi ile yedinci nevʿinin dördüncü makalesinde bulunmaktadır. Bu bölümlerde yer alan bilgiler kısa ve özdür, kendisinden sonra gelen er-Rāzī, ez-Zehrāvī, ʿAlī b. el ʿAbbās ve İbn Sīnā gibi yazarların verdiği bilgilerle uyumludur. Sonuç: ʿAlī b. Rabben eṭ-Ṭaberī tarafından Firdevsu’l-Ḥikme fī’ṭ-Ṭıbb adlı eserde kan alma konusunda verilen bilgiler adı geçen eserin İslam coğrafyasında tıp konusunda telif edilen ilk eserlerden biri olması nedeniyle değerlidir. 
Keywords : ʿAlī b Rabben eṭ Ṭaberī, Firdevsul Ḥikme fīṭ Ṭıbb, kan alma, hacamat, tıp tarihi