Orta Asya Türklerinde Bal ve Balın Tıbbi Amaçlı Kullanımı (Apiterapi)

Authors : Volkan ACAR

Pages : 612-624

Doi:10.31020/mutftd.982010

View : 19 | Download : 15

Publication Date : 2021-09-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bal, tarihin erken dönemlerinden itibaren dünyanın farklı bölgelerindeki insanlar için önemli bir besin kaynağı olmuştur. Diğer toplumlar gibi Türkler de balı binlerce yıldır bilip besin kaynağı olarak kullanmışlardır. Bal, besin kaynağı olması yanında tıbbi amaçlarla da kullanılabilen bir üründür. Bu çalışmanın amacı Eski Türklerin bal kullanımıyla ilgili bilgilerinin araştırılmasıdır. Gereç: Çalışma için incelenen temel metinler Uygur tıp metinleri insert ignore into journalissuearticles values(XIV. yüzyıl öncesi); ile Çağatay Türkçesi ile yazılmış tıp eserleridir insert ignore into journalissuearticles values(XVII.-XX. yüzyıl);. Bunlar dışında IX.-XIV. yüzyıllar arasında, Orta Asya’da Türklerin yaşadıkları bölgeleri ziyaret eden İslam coğrafyacılarının ve seyyahlarının eserleri ile Uygur, Karahanlı, Çağatay, Harezm, Kıpçak ve Memluk-Kıpçak Türkçelerinde yazılmış çeşitli sözlükler incelenmiştir. Bulgular: İnceleme sonunda, farklı dönemlerde yaşamış Orta Asya Türk topluluklarının arı, bal ve bağlantılı ürünler için kullandıkları sözcüklerin neler olduğu saptanmış; ayrıca Uygur, Karahanlı ve Çağatay Türkçesinde yazılmış olan ve balın tıbbi amaçlı kullanımını konu edinen eser bölümleri bir araya getirilmiştir. Sonuç: Sonuç olarak Türklerin 1000 yıldan uzun süredir balı bildikleri, balı hem besin kaynağı hem de tıbbi amaçla kullandıkları anlaşılmıştır.
Keywords : Bal, apiterapi, tamamlayıcı tedaviler, Tıp