Bel Soğukluğunu Frengiden Ayırmak: Risâle-i Durûre’l-Muhât

Authors : Ahmet Göksu, Fatma Afyoncu

Pages : 525-536

Doi:10.31020/mutftd.1508944

View : 73 | Download : 112

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Frengi Avrupa’da yayılmaya başladıktan çok kısa bir süre sonra, belsoğukluğu ile karıştırılmaya başlanmış ve bu iki hastalığın aslında aynı hastalığın farklı evresi olduğuna, ya da aksine iki ayrı hastalık olduğuna dair iddialar, bilim adamları arasında tartışmalara sebep olmuştur. Bu çalışmada, Avrupa’daki bu tarihsel arka plan üzerinde, Hayrullah Efendi’nin (ö. 1866) Risâle-i Durûre’l-Muhât adlı eserinin tartışılan konu bağlamında incelenmesi ve karıştırılan iki hastalık meselesini nasıl ele aldığının analizi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma Mart-Haziran 2024 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada önce frengi ve belsoğukluğu hastalıkları hakkında bilgi verilmiş ve iki hastalığın nasıl karıştırıldığı tarihsel olarak tasvir edilmiştir. Ardından çalışmanın odak noktası olan Risâle-i Durûre’l-Muhât tanıtılarak, müellifin özellikle iki hastalığı ayırma çabalarını içeren bölümleri incelenmiş ve analiz edilmiştir. Bulgular: Hayrullah Efendi Risâle-i Durûre’l-Muhât’ta belsoğukluğu hastalığının ortaya çıkış sebeplerini, hastalıktan korunma yollarını, alınacak tedbirleri ve hastalıktan kurtulmak için uygulanacak tedavi yöntemlerini ayrıntılı bir şekilde anlatmıştır. Hemen hemen her başlık altında belsoğukluğu hastalığının frengi ile karıştırılması meselesine de değinmiş ve bu iki hastalığı birbirinden ayırmaya, farklı isimlerle ifade etmeye çalışmıştır. Sonuç: Risâle-i Durûre’l-Muhât üzerinde yapılan inceleme sonucunda Hayrullah Efendi’nin bu iki hastalığı risale boyunca isimlendirme çabası içinde olduğu, bazı yerlerde belirsiz ifadeler kullanmakla beraber, Ricord’un bu iki hastalığın farklı olduğunu ispatlamasından sadece beş yıl sonra iki hastalığı birbirinden ayırdığı sonucuna varılmıştır.
Keywords : Frengi, Bel Soğukluğu, Hayrullah Efendi, Durûrel Muhât, Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar