XIV. Asır İrân Tasavvuf Eğilimleri Bağlamında İrfânî Tasavvufa Dair

Authors : Mustafa ALTUNKAYA

Pages : 171-189

View : 13 | Download : 10

Publication Date : 2014-03-24

Article Type : Research Paper

Abstract : Modern sonrası dönemde, tasavvuf/irfân geleneğinin ele alınarak bugünün sosyal ve siyasal hareketlerine etkisini konu alan araştırmalar yeni ve yetersizdir. Günümüzde gelişme eğilimindeki aşırılık insert ignore into journalissuearticles values(tatarruf); temayülleri karşısında tasavvufun dengeleyen vasat rolünün incelenmesi, ilim çevrelerinde öncelikli konulardan addedilmektedir. İslam maneviyâtının sembol kavramları olarak Tasavvuf/İrfan, daha çok Horasan ekolünün etkisiyle şekillendiği halde, tarihsel süreçte ve tatarrufî saiklerin etkisiyle iki farklı gelenek gibi algılanabilmektedir. Oysa bu kavramlar, Hicrî ikinci yüzyıldan itibaren şekillenmeye başlamış ve Kerbelâ sonrası serhad bölgelere göçe zorlanan Ehlibeyt âlimlerinin etkisinde teorik ve sistematik biçimini almıştır. Bu nedenle ilk mutasavvıfların ortaya çıkışında, selef ve ehlibeyt ulemâsının etkin ve belirleyici olduğu söylenebilir. Nitekim, hemen bütün silsilelerde yeralan Ma’rûf-i Kerhî insert ignore into journalissuearticles values(ö. 200);, İmam Rızâ insert ignore into journalissuearticles values(ö. 203);’nın öğrencisi ve müridi, Zünnûni Mısrî insert ignore into journalissuearticles values(ö. 245); ise İmam Cafer-i Sadık insert ignore into journalissuearticles values(ö. 148);’ın öğrencisi Cabir b. Hayyan insert ignore into journalissuearticles values(ö. 193);’ın talebesidir. Bu çalışma, İslami eğilimlerin ayrışma potansiyeline dikkat çekip, zühd temelli eğilimlerin gerçekte aynı kökten beslendiklerini, bilimsel yöntemle tespit etmekte ve Tasavvufî İslâm Birliği’nin imkânlarına odaklanmaktadır. 
Keywords : Tasavvuf ve irfân, Ehl i Beyt, Turaniyan İraniyan, 3T eğilimleri, yeni düzen