Arap Edebiyatında Tevkî`ât (Sadru’l-İslâm Dönemi)

Authors : Ebubekir MATPAN

Pages : 75-92

Doi:10.51605/mesned.889009

View : 14 | Download : 13

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanoğlunun iletişimde kullandığı en eski yollardan biri mektuptur. Mektuplar, yazıldığı dönemin sosyal, kültürel ve siyasi atmosferini sonraki nesillere ışık olması açısından önemli bir yer tutar. Zira bunlar, tarihin tanığı ve vesikaları konumundadırlar. Çalışmanın konusu olan tevkî’ât da bu tür yazılan mektup ya da dilekçe diyebileceğimiz yazılara verilen cevaplar olup; devlet erkânı veya onları temsilen yazılan kısa ve öz cevaplar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu verilen cevaplar Arap Edebiyatının önemli nesir türlerinden olan tevkî’âtın, yeni bir edebiyat alanı olarak ortaya çıkmasını sağlamış ve giderek gelişmesine zemin hazırlamıştır. Yazılı nesir türü olan bu edebiyat türü Cahiliye Dönemi’nde varlık bulamamıştır. Zira okuma yazmanın çok dar ve sınırlı alanlarda kullanıldığı bu devirde, böyle bir edebiyat dalının ortaya çıkması için uygun zemin oluşmamıştı. Ancak yeni dinin Arap toplumuna gelmesiyle beraber, bütün alanlarda köklü değişim ve dönüşümler olmuştur. Şüphesiz bunlardan biri de yazı kültürünün kısa zamanda yayılmasıdır. Yazının çok kısa zamanda etkisini göstermesi, yeni devletin kısa zamanda kurumsallaşma yönünde ilerlemesi, bu nesir türünün ortaya çıkmasına ve gelişmesine katkı sağlamıştır. Bu çalışmada tevkî’âtın ortaya çıkıp geliştiği dönem olan Sadru’l-İslâm Dönemi ele alınmış, önce Sadru’l-İslâm Dönemi’nin sınırları belirlenmiş, daha sonra bu dönemde nesir ve türleri, tevkî’âtın önemi, tevkî’âtın belâgat ilmine olan katkısı incelenmiş, akabinde sözlük ve terim tanımları yapılmıştır. Daha sonra tarihi seyri, şartları, örnek ve temaları işlenmiştir.
Keywords : Sadru`l İslam, Tevkî`ât, Belagat, Nesir, Edebiyat