GAZNELİLER’DE CASUSLUK FAALİYETLERİ

Authors : Kemal DEMİR

Pages : 14-32

View : 21 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarih boyunca siyasî varlığını sürdüren her devletin sahip olduğu istihbarat ve casusluk ağı zamanının güçlü Türk-İslâm devletlerinden biri olan Gazneliler’de de yer almıştır. Devletin kurucusu Sebük Tegin oğluna verdiği öğütte her yere casuslar göndermesini ve ona göre tedbirler almasını söylemiştir. Bir devlet geleneği olduğu anlaşılan bu husus devletin yıkılışına kadar devam etmiş ve Gazneli sultanları casuslar kullanmaktan çekinmemiştir. Bu araştırmada Gazneli Devleti’nin istihbarat teşkilatına değinilmemiş, kaynaklarda “casusluk” olarak zikredebileceğimiz uygulamalar üzerinde durulmuştur. Kaynaklarda doğrudan casuslukla alakalı bilgiler kısıtlıdır. Çoğu zaman “haber aldı”, “haber verdi”, “haberi oldu”, “duydu”, “bilgilendirildi” gibi kelimeler kullanılmakta olup elde edilen bilgilerin istihbarat ve casuslukla alakalı olduğu anlaşılmaktadır. Fakat genellikle bu gibi durumlarda ne olduğu açıkça zikredilmediği gibi bu bilgilerin nasıl elde edildiği de bazen anlaşılamamaktadır. Bu yüzden bu yapılan bu çalışmada sultanların, şehzadelerin ve devlet adamlarının casusları nereye, ne amaçla görevlendirdikleri ve elde ettikleri malumatla ne kararlar aldığı gibi hususlar üzerinde durulacaktır.
Keywords : Orta Çağ, Gazneliler, Casusluk Faaliyetleri, İstihbarat, Divân ı Berîd