Tarihsel Gerçeklik Tartışmasının Bir Parçası Olarak Kur'an'daki Kıssaların ʹHakʹ Olarak Nitelendirilmesinin Anlamı ve Mahiyeti

Authors : Soner Aksoy

Pages : 537-571

Doi:10.56720/mevzu.1497788

View : 120 | Download : 164

Publication Date : 2024-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde Kur’an kıssalarıyla ilgili yapılan tartışmalardan birisi ta-rihsel gerçeklik meselesidir. Kıssaların çeşitli ayetlerde “hak” olarak nitelen-dirilmesi bu tartışmanın odak noktalarından biridir. Kıssaları temsil ve mito-loji türünden anlatılar olarak yorumlayanlar, hak sıfatına “belli bir maksat ve gayeye matuf olma”; bu görüşün karşısında olanlar ise “gerçek tarihî olaylar” anlamı vermiştir. Bu iki farklı görüşe atıfla İslam tefsir geleneğinde Kur’an kıssalarının hak olarak nitelenmesinin nasıl anlaşıldığı araştırmanın konusunu ve kapsamını teşkil etmektedir. Buna göre araştırma, kıssaların tarihî değeri konusunda dile getirilen düşünceler itibariyle hak sıfatının neye karşılık geldiğine odaklanmaktadır. Bu çerçevede araştırmada ilk olarak hak kelimesinin semantik analizi yapılarak Kur’an’da kullanıldığı manalara de-ğinilecektir. Sonrasında kıssaların hak olarak nitelendirildiği ayetlere yönelik tarihten günümüze yapılan yorumlar tespit edilecektir. Ardından kıssaların tarihsel gerçekliği bağlamındaki tartışmalara yer verilerek bu tartışmaların hak sıfatı açısından neye karşılık geldiğine dair değerlendirmede bulunula-caktır. Bu bakımdan araştırmada semantik tahlil, veri tespiti ve yorum ana-lizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma, hak sıfatına referansla kıssaların tarihsel gerçekliğiyle ilgili yapılan tartışmalara sunduğu katkı bakımından önem taşımaktadır. Neticede hak kelimesinin kıssaların tarihsel yaşanmışlı-ğına yönelik özel bir vurgu içerdiği anlaşılmıştır. Böylece hem klasik hem de modern dönemde kıssalardaki kimi ifadelere yönelik temsil ve mecaz türün-den yorumların hak sıfatını iptal etmeyeceği, buna mukabil kategorik olarak bir kıssanın temsil ya da mitoloji kapsamında değerlendirilmesinin hak sıfa-tıyla uyuşmayacağı sonucuna varılmıştır.
Keywords : Tefsir, Kuran, Kıssa, Hak, Tarihsel Gerçeklik