Osmanlı Devleti’nin Göç ve İskân Siyasetinin Uluslararası Boyutu (1850-1915)

Authors : İbrahim Özhazar

Pages : 1101-1133

Doi:10.56720/mevzu.1509558

View : 101 | Download : 46

Publication Date : 2024-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Göç ve iskânın yönetilmesi Osmanlı Devleti için her dönem yönetimin en önemli meselelerinden biri olmuştur. Osmanlı Devleti’nin göç ve iskân siyasetinde ülke içi siyaset etkili olduğu gibi uluslararası müdahaleler de et-kili olmuştur. Osmanlı Devleti’nin göç yönetiminde diğer devletlerin etkisi devletin son yıllarında etkisini arttırmıştır. Osmanlı topraklarına göç eden veya Osmanlı topraklarından göç ederek başka ülkelere yerleşen göçmenle-rin sayısının milyonları bulması bu durumun başlıca nedenlerindendir. Os-manlı tebaasının çok uluslu ve çok dinli/mezhepli yapısı, göçlerin önemli bir kısmının başka ülkeler tarafından işgal edilen veya Osmanlı’dan ayrılarak bağımsızlığını kazanmış ülkelerin topraklarından gerçekleşmesi, göç edenle-rin tabiiyetleri, yabancı misyonerlerin faaliyetleri gibi sebepler, devletin göç siyasetine uluslararası müdahalelerin zeminini oluşturmuştur. Osmanlı Dev-leti, göç ve iskân siyasetini oluştururken ve uygularken sadece kendi iç di-namiklerini değil, uluslararası dengeleri de dikkate almak durumunda kal-mıştır. Bu durum Osmanlı’nın kimi zaman kendi güvenlik ve iktisadî çıkar-larından taviz vermesine, öncelikli göç ve iskân siyasetine alternatifler oluş-turmaya itmiştir. Bu bağlamda Osmanlı Devleti’nin göç ve iskân siyasetine yapılan müdahaleler, bunların hangi metotlarla yapıldığı, devletin göçmen-leri yönlendirirken diğer devletlerle nasıl bir diplomasi yürüttüğü gibi soru-lara cevap bulmak için başta İngiltere ve Rusya gibi devletlerle nasıl bir dip-lomasi yürüttüğü çeşitli örnekler üzerinden ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda yapılan müdahaleler amaç-sonuç ilişkisi içerisinde incelenmiş, müdahaleleri gerçekleştiren kişi ve kurumlar örnek vakalar üze-rinden ortaya konulmaya çalışılmıştır. Osmanlı Devleti’nin göç siyasetinin oluşmasında uluslararası müdahalelerin ne kadar büyük bir etkisi ortaya konulmuş, müdahalelerin sadece dışarından değil çeşitli kurum ve kişilerle içeriden de yapılabildiği tespit edilmiştir. Zaman zaman uluslararası denge-leri korumak adına Osmanlı kendi çıkarlarından ve göçmenlerin isteklerin-den tavizler vermek zorunda kalmıştır.
Keywords : Osmanlı, Göç, İskân, Uluslararası İlişkiler, Yakınçağ Tarihi