Birinci Abbâsî Döneminde Kâtiplerin Yeri ve Dil Becerisinin Etkisi

Authors : Muhammet Süheyb Süleyman

Pages : 273-310

Doi:10.56720/mevzu.1578226

View : 48 | Download : 92

Publication Date : 2025-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Birinci Abbâsî dönemi (132-232/750-847), kâtiplerin devlet yönetimin-de ve toplumsal yaşamda merkezî bir rol üstlendiği bir dönem olarak tarihte müstesna bir yere sahiptir. Arap diline olan hakimiyetleri sayesinde vezirlik makamına kadar yükselebilen kâtipler, keskin zekâları, geniş kültürel biri-kimleri ve etkili yazma becerileriyle hem idarî hem de edebî alanda önemli başarılara imza atmışlardır. Özellikle Fars kökenli kâtiplerin Arap edebiya-tına yaptıkları katkılar, dönemin sosyal ve siyasî yapısında dil ve yazının oynadığı merkezî rolü gözler önüne sermektedir. Bu dönemdeki kâtip sınıfı-nın incelenmesi, Arap dilinin toplumdaki etkinliğinin ve nüfuzunun anla-şılması açısından önem arz etmektedir. Bu çalışma, birinci Abbâsî dönemi kâtiplerinin idarî görevlerini, toplumsal sorumluluklarını ve edebî faaliyetle-rini inceleyerek, onların devlet yönetimi ve toplum hayatındaki rolünü ana-liz etmeyi amaçlamaktadır. Kaynak tarama yöntemiyle yürütülen araştır-mada, kâtiplerin kullandığı edebî üslubun ayırt edici özellikleri üzerinde durulmuş ve bu bağlamda kaleme aldıkları metinlerin tematik içeriği ince-lenmiştir. Böylece kâtiplerin düşünce dünyaları, ilgi alanları ve çok yönlü vazifeleri ortaya konularak, dönemin sosyal ve kültürel yapısına olan etkile-ri değerlendirilmiştir.
Keywords : Arap Dili, Abbâsîler, Kâtipler, Divanî Mektuplar, Üslup Özellikleri, Devlet Yönetimi, Yazılı İletişim