Talas Savaşı’nın Komutanı: Ziyâd b. Sâlih el-Huzâî
Authors : Ramazan Topal
Pages : 241-271
Doi:10.56720/mevzu.1593122
View : 85 | Download : 99
Publication Date : 2025-03-15
Article Type : Research Paper
Abstract :Abbâsîler 30 yılı aşkın sistemli ve gizli bir propaganda faaliyeti sonu-cunda Emevîler’i yıkıp iktidara geldiler. İhtilalin başarıya ulaşmasında bir-çok kişinin katkısı oldu. Ebû Seleme el-Hallâl (öl. 132/750), Süleyman b. Kesîr (öl. 132/750), Ebû Müslim el-Horasânî (öl. 137/755) ve Abdullah b. Ali (öl. 147/764) gibi isimler bunlara örnek olarak verilebilir. Zikredilen bu şahıslar ve diğerleri yeni devlette önemli görevler aldılar. Fakat sonrasında gelişen olaylarda Abbâsî hanedanı zikredilen bu kişileri çeşitli gerekçelerle ortadan kaldırdı. Bu çalışmada Ebû Müslim ve diğerleri gibi Abbâsî ihtilaline önemli katkılarda bulunan, başta Talas Savaşı komutanlığı olmak üzere bir-çok görevi başarıyla yerine getiren ve sonrasında öldürülen Ziyâd b. Sâlih el-Huzâî’nin hayatı incelenmektedir. Sonrasında modern dönemdeki bazı çalışma ve yazılarda Ziyâd b. Sâlih el-Huzâî ile Ziyâd b. Sâlih el-Hârisî’nin birbiriyle karıştırılması vakıası ele alınmakta ve bazı değerlendirmeler ya-pılmaktadır. Yapılan araştırma neticesinde Ziyâd’ın Abbâsî hanedanı ile Ebû Müslim’in arasındaki rekabetin bir kurbanı olarak öldürüldüğü söyle-nebilir. Bunun yanında özellikle Türkçe araştırmalarda iddia edildiği gibi Ziyâd’ın komutanlığını yaptığı Talas Savaşı hakkında ilk bilgi veren İslâm tarihçisinin İbn Tayfûr (öl. 280/893) değil, Fesevî’nin (öl. 277/890) olduğu anlaşılmaktadır. Fesevî’nin rivayetinde Türklerin Çin tarafında savaşa ka-tıldığı ve Ziyâd b. Sâlih’in savaş stratejisinin savaşın sonucunu etkilediğine dair kayıtlar bulunmaktadır. Bu da İslâm tarihi kaynaklarında Türklerden hiç bahsedilmediği ve Karlukların Çin ordusunu arkadan vurmasıyla sava-şın galibinin belirlendiği iddialarının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini göstermektedir.Keywords : İslâm Tarihi, Abbâsîler, Ziyâd b. Sâlih el-Huzâî, Talas Savaşı, Ziyâd b. Sâlih el-Hârisî