KANAVİÇE NAKIŞLARINDA GÖRÜLEN GEYİK MİTİ

Authors : Sema ÖZHAN

Pages : 100-116

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2021-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Geyik, eski çağlardan bu yana pek çok kültürde üzerine kutsallık yüklenmiş bir hayvandır. Türk kültür hayatında da önemli bir yer tutan geyik, kutsal bir hayvan olarak kabul edilmiştir. Bozkurt gibi bazı Türk boylarının sembolü olmuştur. Bozkır kültüründe geyik; ana tanrıça, yaradılış, doğum, ölüm, üreme ve koruyucu ruh’ın sembolü yani yaşamın kaynağı olarak kabul edilmiştir. Anadolu’da çeyiz kültürünün önemli bir parçası olan kanaviçe işlemelerinde de geyik figürü sıklıkla kullanılmıştır. Araştırmanın konusu, ana teması geyik olan kanaviçe desenlerinin tespit edilerek sembolik anlamının araştırılması olarak belirlenmiştir. Çalışmada 26 adet ana teması geyik olan kanaviçe nakışına ulaşılmıştır. Ulaşılan kanaviçe nakışlarında geyik-ağaç ve kuş genellikle birlikte stilize edilmiştir. Sonuç olarak; binlerce yıl önce üretilmiş bilgi ve deneyimleri içinde gizleyen mitolojiler temel öğelerinden fazla kayıplar vermeden günümüze kadar gelmişlerdir. Bunda kutsallığın ve son derece önemli bilgileri içeriyor olmalarının önemi büyüktür. Mitolojik efsaneler ve hikayeler karmaşık gibi görünse de sembolik şifreler ile bize dün yaşamış insanlar hakkında pek çok bilgi sunmaktadır. Anadolu kadını kültürel aktarımla gelen geyik mitini kanaviçe nakışlarına taşımıştır. Bu nakışları bebek yastıklarında bebeği için, karyola takımlarında kendisi ve soyun devamını sağlamada manevi araç olarak görmüştür. Duvar halılarında işlenen geyik figürü haneyi kötü ruhlardan korumuştur. Bu nedenle Anadolu’da halen sevilen ve saygı duyulan bir hayvan olan geyik Türk Mitolojisinde incelemeye değer önemli bir semboldür.
Keywords : Geyik, Kanaviçe, Hayvan Uslubu, Mitoloji, Sanat