TOPKAPI SARAYI’NDAN DOLMABAHÇE SARAYI’NA GEÇİŞTE OSMANLI PROTOKOL MEKÂNLARINDAKİ DEĞİŞİMLER: BİÇİM VE İÇERİK BAĞLAMINDA GENEL BİR BAKIŞ

Authors : Mergül SARAF YILDIZOĞLU, Sevinç ALKAN KORKMAZ

Pages : 86-99

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2022-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Osmanlı Sarayı’nda 18. yüzyıldan 19. yüzyıla değişen protokol uygulamaları ve mekânsal yansımalarına odaklanmaktadır. Topkapı Sarayı’ndan, Dolmabahçe Sarayı’na geçişte değişen protokol uygulamaları doğrultusunda şekillenen yeni mekânsal kurgu ele alınmaktadır. Bu bağlamda çalışma kapsamında, üç aşamalı bir araştırma ve analiz süreci yürütülmüştür. İlk aşamada, literatür, arşiv araştırması ve yerinde inceleme çalışmaları yapılarak, her iki saraydaki elçi kabul süreçlerine ilişkin teşrifat uygulamaları ve mekan kullanım bilgileri derlenmiştir. İkinci aşamada, mekân kullanım süreci, saray plan şemaları üzerinden görselleştirilmiştir. Mekânsal bölümler, protokol sürecindeki temel işlevleri ve iç mekân tasarımları ile birlikte ele alınarak değerlendirilmiştir. Son aşamasında ise, mekânsal kurgunun sonlandığı Topkapı Sarayı’nda Arz Odası ve Dolmabahçe Sarayı’nda 31 Nolu Elçi Kabul Odası, iç mekân tasarımı ve mobilya kullanımı bağlamında incelenmiştir. Yüzey kullanımı, sabit ve hareketli mobilya kullanımı ve iç mekânın bütüncül ele alınışı üzerinden karşılaştırmalı değerlendirme yapılmıştır. Mekânsal kurguya dair çıkarımlar, dönemin protokol uygulamaları ile ilişki ortaya konmuştur.
Keywords : Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, Osmanlı Sarayında Teşrifat, Elçi Kabulleri, Osmanlı Protokol Mekanları, Tanzimat Dönemi, İç Mekan Tasarımı, 19 Yüzyıl Osmanlı Saray Mobilyası