AHMET AĞAOĞLU`NDA İSLÂM VE MİLLİYETÇİLİK İLİŞKİSİ

Authors : Mehmet Kaan ÇALEN

Pages : 27-46

View : 17 | Download : 13

Publication Date : 2020-10-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Din/İslâm ve milliyetçilik/Türklük ilişkisi modern Türk düşüncesinin en tartışmalı konularından birisidir. İkinci Meşrutiyet yıllarından başlayarak günümüze kadar konu güncelliğini muhafaza etmiştir. Bu bağlamda Türkçüler ile İslâmcılar arasında cereyan eden din ve milliyetçilik tartışmaları, modern Türk düşüncesinin yüksek gerilim hatlarından birini teşkil eder. İslâmcılar, milliyetçiliğin dinen yasak olduğunu ispatlamaya çalışırken, Türkçüler ise bu hususta bir yasağın olmadığını göstermeye çalışırlar. İkinci Meşrutiyet yıllarında Türkçüler adına İslâmcılar ve Osmanlıcılar ile çeşitli tartışmalara giren Ahmet Ağaoğlu, din/İslâm ve milliyetçilik/Türklük ilişkisi bağlamında milliyetçi geleneğin sürekli yeniden üreteceği argümanları metinlerinde işlemiştir. Ağaoğlu’nun gerek Babanzâde Ahmed Naim, gerekse Süleyman Nazif ile girdiği tartışmalarda ürettiği metinler, Türkiye’de milliyetçi düşünceyi anlamak adına fevkalade kıymetlidir. Ağaoğlu`nun metinleri, İkinci Meşrutiyet döneminin iki zinde düşünce hareketi olan İslâmcılık ve Türkçülük arasında bir uzlaşma tesis etmek amacına yönelikti. Daha derinde ise Ağaoğlu, modern Türk kimliğinin nasıl tanımlanacağı meselesi ile ilgiliydi. Reformist görüşlerini Türk milliyetçiliğine aşılayarak bu iki amacı gerçekleştirmeyi denedi. Ancak Türklük ile İslâmiyet arasında kurduğu ilişki çetin çelişkiler de içeriyordu.
Keywords : Ahmet Ağaoğlu, Türkçülük, Türk Milliyetçiliği, İslamcılık, İslam ve Milliyetçilik