FİRDEVSÜ’L-İĶBĀL’DE KİP VE KİPLİK KULLANIMLARI

Authors : Ergün ALTUN

Pages : 209-234

View : 18 | Download : 19

Publication Date : 2014-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Her metin, örtük veya açık, bağlı bulunduğu geleneğin, zamanının ve üreticisinin dünya görüşünden izler taşır. Yazarın kişisel tutumları insert ignore into journalissuearticles values(yakınlık-uzaklık, sempati-antipati, taraf olma-tarafsızlık, dilek, zorunluluk…); metne kişisel tutum işaretleyicileri aracılığıyla yansıtılır. Arap-Fars tarih yazma geleneğini takip eden Orta Asya tarih yazıcılığı geleneğinin önemli ünlerinden biri olan ve yazımına Şîr Muhammed Mîrâb Mûnis tarafından başlanıp Muhammed Rızâ Âgehî tarafından tamamlanan, son dönem Çağatay Türkçesinin önemli tarih eserlerinden biri olan Firdevsü’l-İkbal de gerek geleneğin gerek yazarlarının kişisel tutumlarının izlerini taşımaktadır. Metin üreticisinin iş, olgu, durum karşısındaki kişisel tutumlarını belirleyen dilbilgisi kategorisi kip insert ignore into journalissuearticles values(mood); ve kiplik insert ignore into journalissuearticles values(modality); terimleriyle karşılanmaktadır. Tarih metinlerinden ise olabildiğince nesnel bir dil kullanması beklenmektedir. Bu çalışmanın amacı Firdevsü’l-İkbal’de doğum, ölüm, tahta geçme, zafer kazanma, yenilgi gibi durumlarda kullanılan kip ve kiplik ifadeleri tespit etmek, gruplandırmak ve dönemin tarih yazıcılığının öznel-nesnel dil kullanımı hakkında yargılara varmaktır
Keywords : Firdevsül İkbal, kip, kiplik, doğum, ölüm