Turna Sembolünün Türkülerde ve “Gine Dertli İniliyorsun” Ezgisindeki İfadesi

Authors : Metin EKE

Pages : 218-228

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2013-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türküler, Halk Edebiyatının sözlü geleneğinden doğan, ağızdan ağza yayılarak yaşatılan ve genellikle yaratıcısı bilinmeyen ezgilerdir. Türkülerde yer alan semboller; insan hayatını içeren duygu, düşünce ve konuları, tabiat olaylarıyla eşleştirmek için kullanılmıştır ve kaynağını yerli kültürümüzden almaktadır. Türkülerde, doğa varlıkları türküyü yakanın bakış açısına göre anlam kazanmaktadır. Ezgiyi yakan kişi, duygularını; üzüntüsünü, ayrılık acısını, yalnızlığını doğa varlıklarıyla paylaşılır. Kendi ruh hâlinin doğa varlıklarında yansıdığını görmek, türküyü yakanın acısını doğayla paylaşarak dindirmesi anlamına gelmektedir. Türk halkının inanışı, edebî zevki, yaşam macerası, gelenekleri, tarihi, coğrafyası, sembollerle anlam kazanmıştır. Bu bildiride, “Turna” sembolünün, Türkülerde ve “Gine dertli iniliyorsun” adlı ezgideki ifadesi ile ilgili bir çalışma yapılacaktır. Turnanın, gök tanrıyı temsil ettiği var sayılmış ve kutsal olarak kabul edilmiştir. Türkülerimizde, göçmen bir kuş olduğu için daha çok haber götürüp getiren bir sembol olarak kullanılmıştır. Bunun yanında bazı türkülerde; hasret, özlem, dert ortağı, özgürlük sevdalısı, avaz, bolluk, bereket, refah ve güzellik sembolü olarak da kullanılmıştır. “Gine dertli iniliyorsun” adlı ezginin türü semah’tır ve semahlar dinî içerikli ezgiler olup, melodik-ritmik ve edebi yapı bakımından kendine özgü karakteristik özellikler gösterirler. “Gine dertli iniliyorsun”, melodik-ritmik ve edebi yapı bakımından analiz edilerek, Turna-Bağlama ilişkisi hakkında açıklamalar yapılacak ve Turna sembolünün diğer türkülerdeki ifadesinden farklı olarak, ezgideki “sarı turna” sembolünün neyi temsil ettiği anlatılacaktır.
Keywords : Müzik, Sembol, Turna, Türkü