BIR BALKAN ŞEHRİ OLARAK ÜSKÜP’TE ŞİKÂYET HAKKININ KULLANIMI VE ŞİKÂYET MEKANİZMASI (1649-1675)

Authors : Murat TUĞLUCA

Pages : 107-128

View : 21 | Download : 17

Publication Date : 2012-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nde adaleti sağlamanın önemli bir husus olduğu bilinmektedir. Bu yüzden adaleti sağlamak üzere çeşitli müesseseler geliştirilmiştir. Bu müesseseler, yerine getirdikleri birçok işlevin yanında, şikâyet hakkının kullanımı amacıyla teşkil edilen şikâyet mekanizması için de kullanılmışlardır. 17. yüzyılın ikinci yarısına kadarki dönemde Divan-ı Hümayunda şikâyet hakkının kullanımının bir ürünü olan hükümler, mühimme defterlerine kaydediliyordu. 1649 yılında dönemin bürokratik ihtiyaçları çerçevesinde yaşanan ihtisaslaşmaya uygun bir şekilde şikâyet defterleri ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada 1649-1675 yılları arasında şikâyet mekanizmasının Üsküp ayağı, şikâyet defterleri çerçevesinde ele alınacaktır. Şikâyet konularının oluşum süreci, şikâyet etme biçimleri, şikâyetlerin çözüm mercileri, çözüm yöntemleri ve şikâyet konuları Üsküp bağlamında incelenecektir. Bunun için dönemi kapsayan şikâyet defterleri taranmış ve içlerinde Üsküp ile ilgili olan hükümler incelemeye alınmıştır. Tespit edilen hükümler çerçevesinde, bu dönemde Üsküp’ten İmparatorluk merkezine ve doğal olarak şikâyet defterlerine yansıyan başlıca şikâyet konularını, zulüm, eşkıyalık, gasp, alacak davaları, vakıf meseleleri, görev ihlali ve miras ihlalleri şeklinde sıralamak mümkündür
Keywords : Şikâyet Mekanizması, Şikâyet Defterleri, Osmanlı İmparatorluğu, Üsküp