İSLAMİ DÖNEM TÜRK DESTANLARINDA “KÖTÜLÜĞÜN” MASAL UNSURLARI İLE TEMSİLİ: BATTALNÂME ÖRNEĞİ

Authors : Pamuk Nurdan GÜMÜŞTEPE, Berna AYAZ

Pages : 77-97

Doi:10.12981/motif.463

View : 25 | Download : 34

Publication Date : 2018-06-18

Article Type : Research Paper

Abstract :“İyi” ve “kötü” kavramları, birbirinden bağımsız olarak değerlendirilemeyen ancak çoğu zaman da kesin çizgilerle birbirinden ayrılamayan kavramlardır. İnsanın kendisine ve çevresine zarar veren hususları ifade eden “kötü” ve “kötülük” kavramları, onun her zaman bundan kaçınmaya çalışmasına ve iyiliği aramasına neden olmuştur. Kaynağı pek çok farklı yerde aranan kötülük karşısında kaçınma ve iyiliğe ulaşma çabası içerisinde olan insanoğlu, kötülüğe dair algı ve kabullerini, ona karşı beslediği duygu ve tutumlarını, kendi hayatlarından, duygularından, düşüncelerinden, inançlarından, ideallerinden ve hayallerinden yola çıkarak meydana getirdiği sözlü anlatılara da yansıtmıştır. Sözlü anlatılar içerisinde “iyi-kötü” çatışmasından doğan ilk metinler, mitik metinlerdir. Onların bir devamı niteliğinde olan destanlar da bu mücadelenin farklı karakterler üzerinden çağlar boyunca işlendiği metinler olmuştur. Özellikle toplum hayatını derinden etkileyen yeni din kabulleri, İslamiyet’i kabul eden Türklerin anlatılarında da çeşitli algı ve kabullerin değişmesine veya farklı fonksiyonlar icra eden yeni motiflerin doğmasına neden olmuştur. İslamiyet’ten sonraki Türk destanlarından birisi olan Battal Gazi Destanı’nda insert ignore into journalissuearticles values(Battalnâme’de); da İslamiyet’in etkisi ile bu dini yayma gayesinden başka hiçbir amacı olmayan kahramanın, iyiliği sembolize ederken, karşısında savaştığı kâfir askerleri dışında, kötülüğü simgeleyen çeşitli fantastik-masalsı varlıklarla da mücadelelerine şahit olunur. Bu varlıklar, destan metnine sadece olağanüstülük katmakla kalmamış, aynı zamanda mitik metinlerden itibaren sözlü ürünlere yansıyan iyi-kötü çatışmasının örneklerini de oluşturmuşlardır.
Keywords : iyi kötü, Battalnâme, Battal Gazi, masal, destan, kötülük