ATTİLÂ İLHAN’IN ÖZGÜN TOPLUMCU-GERÇEKÇİLİK ANLAYIŞI: “SOSYAL REALİZM”

Authors : Bilgin GÜNGÖR

Pages : 188-202

Doi:10.12981/mahder.509763

View : 24 | Download : 13

Publication Date : 2019-03-11

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumcu-gerçekçilik, modern sanat ve edebiyat akımlarından birisidir. Sanatsal/edebi eser nezdinde ilk olarak Maksim Gorki’nin Ana adlı romanıyla belirginlik kazandığı kabul edilen bu akım, 1934’te Rusya’da gerçekleştirilen 1. Sovyet Yazarlar Kongresi’nde alınan kararlar doğrultusunda sistemleştirilmiş ve aynı ülkede “resmi sanat/edebiyat anlayışı” olarak benimsenmiştir. Kısaca “Marksizm’in sanat ve edebiyat alanındaki izdüşümü” şeklinde tanımlanabilecek bu akım, Türkiye’de Meşrutiyet’in son yıllarında yankısını bulmaya başlamış, 1920’lerin sonunda Nâzım Hikmet’le ivme kazanmış ve 1980’lere kadar Türk edebiyatının baskın akımları arasında yer almıştır. Fakat Rusya’da ve Batı’da olduğu gibi Türkiye’de de toplumcu-gerçekçilik, temsilcisi konumunda bulunan bütün yazarlar/şairler nezdinde aynı şekilde idrâk edilmemiş, bunun sonucu olarak Türk edebiyatı özelinde birden fazla toplumcu-gerçekçilik anlayışı ortaya çıkmıştır. Bunlar arasında öne çıkanlardan birisi, Attilâ İlhan’ın “sosyal realizm” şeklinde adlandırdığı estetik anlayıştır. “Sosyal realizm”, özgün bir toplumcu-gerçekçilik teorisi ve pratiği yaratma çabasının bir sonucu olarak görülebilir. İşte bu makalede sosyal realizm, Attilâ İlhan’ın ‘İkinci Yeni’ Savaşı ve Gerçekçilik Savaşı adlı kitaplarındaki yazılardan hareketle ele alınacak ve bu hususta temel ilkeler tespit edilmeye çalışılacaktır. 
Keywords : Modern sanat ve edebiyat, toplumcu gerçekçilik, sosyal realizm