ZONGULDAK MADENCİLİK MESLEĞİ GELENEĞİNE BAĞLI OLUŞAN MEMORATLAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Berna AYAZ, Aykut GÜNAYDIN

Pages : 305-316

Doi:10.12981/mahder.547119

View : 23 | Download : 9

Publication Date : 2019-06-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Folklor, özellikle de meslek folkloru bağlamında ele alındığında, her mesleğin kendine özgü kurallarının yanı sıra anlatılarının, jargonunun, inanış ve uygulamalarının olduğu görülür. Başka bir deyişle, bireyle meslek arasındaki ilişki sadece maddi değil, aynı zamanda manevidir. Madencilik, yerin altına inilerek yapılan bir meslek olması bakımından çalışanların kaygı ve korku duygusunu yoğun bir şekilde yaşadıkları bir meslektir. Yerin metrelerce altında olmak bireyin güven duygusunu zedelemektedir. Yeraltı dünyası, kolektif bilinçaltında insana ait bir yer değildir. İnsana ait olmayan madenin de bir sahibi “iyesi” olduğuna inanılır. Bu da bir yeryüzü varlığı olan insanoğlunun doğaüstü bir varlığın tehlikelerle dolu egemenlik sahasına girdiği anlamına gelmektedir. Bu nedenle yeraltına girmek ve ona ait olanı yer yüzüne çıkarmak yasak ve tehlikelidir. Tehlike arz eden bu tekinsiz mekân, insanoğlunu inanma ve uygulamalara insert ignore into journalissuearticles values(ritüellere);, özellikle de tabu ve kaçınmalara zorunlu kılmıştır. Söz konusu tekinsiz mekân, sadece inanış ve uygulamaların ortaya çıkmasına neden olmamış, günümüzde “memorat” olarak adlandırılan çok sayıda anlatının da meydana gelmesine vesile olmuştur. Zonguldak maden işçilerinden derlenen sözlü gelenekten elde edilen verilere dayanılarak oluşturulan bu çalışmada ise maden ocakları ve işçileriyle ilgili memoratlar değerlendirilmeye çalışılacaktır. Çalışma ile Türkiye’deki meslek folkloru ve halk inanışları konulu çalışmalara, Zonguldak maden işçilerinin meydana getirdikleri inanışlar ve anlatılar insert ignore into journalissuearticles values(memoratlar); üzerinden katkıda bulunulması umulmaktadır.
Keywords : maden, memorat, Zonguldak, gelenek, İye