DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ DOKUMALARINDA KOMPOZİSYON DÜZENLEMESİ

Authors : Keziban SELÇUK, Hüseyin YURTTAŞ

Pages : 1193-1217

Doi:10.12981/mahder.738091

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2020-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :El sanatlarında kullanılan motifler çeşitli biçim, form ve düzenlemelerle bir kompozisyon oluşturacak şekilde yüzeyleri süslemektedir. Bu uygulamaların halı, düz dokuma insert ignore into journalissuearticles values(kilim, cicim, zili); ve kumaş dokumalarda da geçmişten bugüne sürekli bir gelişim içerisinde varlığını sürdürdüğü görülmektedir. Halı, düz dokuma ve kumaş dokumalarda çeşitli motifler kullanılarak, belli kurallar dâhilinde bu ürünlerin yüzeyinde belli şemalar düzenlenmekte ve en küçük birim olan motifle oluşan bütüne “kompozisyon” adı verilmektedir. Yüzyılların getirdiği bilgi birikimi ve tecrübeye dayanarak, el sanatlarında kullanılan motiflerde meydana gelen üsluplaşmayla oluşan ve bu motiflerle düzenlenen kompozisyonlarda zengin bir çeşitlilik meydana gelmiştir. Bu çalışmada Doğu Karadeniz Bölgesi dokumalarında tespit edilen kompozisyon düzenlemeleri ele alınmış ve geçmiş dönemlerdeki kompozisyonlarla bölge dokumalarındaki kompozisyonların benzerlikleri incelenerek karşılaştırma yapılmıştır. Çalışma yöntemi olarak bölgeye gidilerek dokumaların tespiti yapılıp fotoğrafla belgelenmiş, kaynak kişilerle yüz yüze görüşmeler yapılmış, bilgiler alınmıştır. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yapılan alan araştırması sonucunda elde edilen dokumalara dayanarak, madalyonlu insert ignore into journalissuearticles values(göbekli);, motiflerin diyagonal yerleştiği insert ignore into journalissuearticles values(sonsuzluk prensibi);, mihraplı, zeminin yatay veya dikey bantlara ayrılması, simetrik, tasvirli insert ignore into journalissuearticles values(nesneli); ve yazı motifli kompozisyon düzenlemelerinin kullanıldığı sonucuna varılmıştır.
Keywords : Doğu Karadeniz Bölgesi, dokuma, kompozisyon, kompozisyon çeşitleri, kompozisyon şeması