BEKİ L. BAHAR`IN ANILARINDA ANKARA YAHUDİ TOPLUMUNUN “SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASI”

Authors : Ayşe ULUSOY TUNÇEL

Pages : 1406-1425

Doi:10.12981/mahder.800702

View : 24 | Download : 2

Publication Date : 2020-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :İstanbul doğumlu Beki L. Bahar, kırk yılı aşkın bir süre insert ignore into journalissuearticles values(1937-1980); Ankara`da yaşamış, Yahudi asıllı bir yazardır. Bahar`ın Türkçe kaleme aldığı şiir, hikâye, tiyatro türlerindeki seçkin eserleri yanında; anı, deneme ve araştırma yazıları da ortaya koydukları şehir tarihi ve şehir folkloru alanlarındaki dikkat çekici muhtevalarıyla öne çıkarlar. Bu yazılarda Cumhuriyet sonrasında Ankara`nın sosyal yapısı ile Ankara Yahudi toplumunun somut olmayan kültürel miras kapsamındaki uygulamaları paralel bir şekilde, yazarın gözlemleri ve araştırmaları ışığında, ele alınmıştır. Beki Bahar`ın yazılarında bilgi verdiği kültürel öğeleri, evlilikle ile ilgili uygulamalar; doğum, ölüm, çocuk ve hastalıkla ilgili uygulamalar; mutfak kültürü ve konuk ağırlama adetleri, yetişkin ve çocuk oyunları şeklinde sınıflandırabiliriz. Anadolu coğrafyasında oluşan ve yaşama alanı bulan bu kültürel miras, dolayısıyla Anadolu Türk toplumunun kültürel uygulamaları ile bazı alanlarda benzerlik gösterir. Kendine has yaşam biçimi ve mimarisi ile Yahudi toplumunun yaşadığı İstiklâl Mahallesi, bir kültürün korunmasında mahallenin taşıdığı hayati işleve iyi bir örnek teşkil eder. Mahalleden taşınıp Ankara`nın çeşitli semtlerine dağılan bireyler de, bu mahalle ile irtibatlarını sürdürdükleri için kültürel kimliklerini kısmen koruyabilmişlerdir. Bununla birlikte mahalle kültürü varlığını devam ettirse de, ellili yıllarda Türk toplumunda başlayan kültürel değişmeler, bu toplumda da kendisini gösterir. Mahalleden ayrılışla zayıflayan kültürel uygulamalar, toplumun çeşitli sebeplerle Ankara`dan göç etmesi sonucu `insan` ve `mekan`la birlikte ortadan kalkmış veya mahiyet değiştirmiştir. Günümüzde her toplumun kültürel uygulamaları gibi Yahudilerin kültürel uygulamaları da şehir hayatının hızına ve bireysel tercihlere teslim olmuştur. Beki Bahar eserleri ile, günümüzde terk edilmiş olan İstiklâl Mahallesi`ndeki yaşamın ve onların tanığı olan mimari yapıların hikayesini yazmış; tarihe karışmış bir devre yeniden hayat vermiştir.
Keywords : Beki L bahar, Ankara Yahudileri, Somut Olmayan Kültürel Miras, İstiklâl Mahallesi, Kültürel Bellek