MANİLERDE SOSYAL MEKÂN TEZAHÜRÜ: PENCEREDE SÖYLENEN MANİLER

Authors : Begüm KURT

Pages : 1376-1389

Doi:10.12981/mahder.802594

View : 22 | Download : 3

Publication Date : 2020-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Mekân, toplum ve kültür ilişkisi, bir halka ait sözel ürünlerin biçimlenmesinde ve sosyal yapının edebi ürünler aracılığıyla gösteriminde önem taşımaktadır. Halkın sözel yaratmalarında, yaratımın icra mekânı ile kaynaşık yapısı üzerinde bu ilişkinin etkisini görmek mümkündür. Maniler kısa deyişler olarak aktarımının kolay olması; her çeşit hissi anlatımda kullanılabilmesi; törenler, şenlikler, kutlamalar, oyunlar ve benzeri çok çeşitli ortamlarda oluşturulmaya olanak tanıyan canlı yapısı ile halk nazmının temel biçimlerinden biri olarak zengin bir gelenek sergilemektedir. Manilerin bu denli çeşitli konu üzerine ve farklı zamanda söylenebilmesi içeriğinde birçok sosyal mekânı da beraberinde getirmiştir. Bu mekânlar değerlendirildiğinde sosyal dokunun etkisinin görüldüğü bir mekân olarak pencere dikkat çekicidir. Pencere, icra ortamı ve duyguya döken eden icracının iletişimini gerçekleştirdiği yer olarak sıklıkla ifade bulmuştur. Çalışmada yazılı kaynaklardan elde edilen manilerde, metin çözümleme yöntemi ile pencerenin sosyal bir mekân olarak kullanımı ve bunda toplumsal yapının iz ve aksiyonunu açığa çıkarmak amaçlanmıştır. Böylece bir duygu aktarım aracı olan manilerin edebi geleneğimiz içerisinde söylenme amaçları doğrultusunda kadın erkek iletişimindeki fonksiyonu mani metinleri aracılığıyla değerlendirilmiştir. Toplumun gelenek ve görenekleriyle söz iletme yönteminin yansımalarını bulduğumuz bu tür manilerde sevginin ve ilginin ifadesine hangi şekillerde yer verildiği ortaya konmuştur.
Keywords : sözlü kültür, iletişim, mani, mekan, pencere