AHMET VEFİK PAŞA’NIN LEHÇE-İ OSMÂNÎ’SİNDE TANIMI BULUNMAYAN MADDELER ÜZERİNE

Authors : Kaan YILMAZ, Ali Rıza TOSUN

Pages : 401-409

Doi:10.12981/mahder.874256

View : 28 | Download : 15

Publication Date : 2021-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Lehçe-i Osmani, Ahmet Vefik Paşa’nın en önemli eseri sayılmaktadır. Bu eser modern sözlükçülük geleneğimizin ilk örneği olarak kabul edilir. Yazarı tarafından yeniden düzenlenmiş ikinci baskısıyla Lehçe-i Osmânî, Osmanlı Türkçesinin söz varlığını Arapça-Farsça kökenli olanlar ve olmayanlar şeklinde ikiye ayıran dikkat çekici bir kurguyla tasarlanmıştır. Osmanlı sözlükçülüğünde daha önce eşi görülmemiş bir biçimde Türkçe madde başı kelime içeren eser, yazıldığı tarihten bu yana Türklük bilimcilerin temel başvuru kaynaklarından biri haline gelmiştir. Lehçe-i Osmânî’nin bu değerli özellikleri yanında bazı kusurları da bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi bazı madde başı kelimelerin tanımsız unutulmuş/bırakılmış olmasıdır. Yeni bir düzenle Lehçe-i Osmânî’yi Latin harflerine aktaran Recep Toparlı insert ignore into journalissuearticles values(2000);, bu maddelerin bazılarının tanımlarını saptayarak çalışmasına dahil ettiğini belirtmiştir. Tanımını saptayamadığı bazı maddeleri ise çalışmasına almadığını dile getirmiştir. Bu çalışma öncelikli olarak Toparlı tarafından tanımı belirlenemeyen maddelerin tanımlarını açıklamak için hazırlanmıştır. Sözlük içi ve sözlük dışı tarama yöntemiyle tanımı saptanabilen maddeler, sonuca ulaşmak için kullanılan kaynakların tanıklığıyla sıralanmıştır. Tanımı saptanamayan maddeler ise ileride konuya ilgi duyacak araştırmacıların dikkatine sunulmuştur.
Keywords : Lehçe i Osmânî, sözlükbilim, Osmanlı sözlükçülüğü, madde başı, tanımsız madde