BAYAT İLÇESİ SAĞIRLI KÖYÜ CİCİM VE ZİLİ DOKUMALARINDAN ÖRNEKLER

Authors : Sultan SÖKMEN

Pages : 1355-1372

Doi:10.12981/mahder.1334331

View : 48 | Download : 41

Publication Date : 2023-09-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Sağırlı, Afyonkarahisar ilinin Bayat ilçesine bağlı bir köydür. Afyonkarahisar il merkezine 42 km, Bayat ilçe merkezine 15 km uzaklıktadır. Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Sağırlı köyü küçük bir Yörük köyüdür. Geçimi hayvancılığa bağlı, kışı sahil ve ılıman iklimlerde, yazı ise yaylada geçiren konar göçer Türk toplumlarına “Yörük” denilmektedir. Dokumacılık sürekli göç eden, göç ederken evini ve kullandıkları tüm eşyaları taşıyan yörükler için çok önemlidir. Sağırlı köyünde yaşayan yörükler yetiştirdikleri koyunların yününü dokumalarında kullanmışlardır. Yaygı, heybe, namazlık, yastıklarında oldukça zor bir teknik olan sık motifli cicim ve zili dokuma tekniklerini uygulamışlardır. Çetinceviz, dağ dolandı, gıvrım, göz, duma, eysranlı, kirkitli, karı boşatan, sığır sidiği, yantırı, çatal çapraz/gelin ağlatan, ayak, kazayağı otu ve cırnak motifleri dokumalarda kullanılan başlıca motiflerdendir. Dokumalarda çok çeşitli renkler kullanılmıştır. Çözgü ve atkı iplikleri aynı renk tercih edilmiş olup yün malzemelidir. Desen ipliklerinde ise yün ve akrilik iplikler kullanılmıştır. Dokunan yastıkların ve heybelerin sökülmesini engellemek için kenarına iğne ile “kürtleme” dikişi uygulanmaktadır. Dokumaların yüzey şemaları incelendiğinde, çoğu örneklerde kaydırılmış eksenler halinde sıralanmış motifler hâkim olsa da farklı düzenlemeler de görülmektedir. Günümüzde Sağırlı köyünde dokumacılık tamamen bitmiş durumdadır. Bu çalışmada, Bayat ilçesi Sağırlı köyünde tespit edilen cicim ve zili dokuma teknikli 14 adet dokuma örneğinin teknik, kullanılan malzeme, renk, motif ve kompozisyon açısından incelenmesi amaçlanmıştır.
Keywords : BAYAT, SAĞIRLI KÖYÜ, DOKUMA, CİCİM, ZİLİ