1930-1950 YILLARI ARASI DÖNEMDE TÜRKİYE SİYASİ VE İKTİSADİ DEVLET POLİTİKALARININ ÂŞIK VEYSEL ŞİİRİNE YANSIMALARI

Authors : Aynur Koçak, Sümeyye Kübra Gündoğdu

Pages : 1547-1562

Doi:10.12981/mahder.1384316

View : 276 | Download : 261

Publication Date : 2023-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyıldan itibaren halk ozanlarının devlet ideolojisini desteklemesinin ve yaygınlaştırmasının önemi fark edilmiştir. II. Mahmut dönemi ve sonrasında Tavuk Pazarı bölgesinde âşıkların yetiştiği kahvehanelerin iktidar kontrolünde olduğu bilinir. Cumhuriyet dönemine gelindiğinde de âşıkların ideolojik desteğini alma geleneğinin izleri sürmektedir. Âşık Veysel’in oldukça üretken olduğu yıllarda Köy Enstitüleri ile kurduğu yakın ilişki şiirine yansımış ve şiirinin bilimsel gelişmelere, güncel ideolojik söylemlere ve yeni yurttaş modeline açılmasını sağlamıştır. Bu bağlamda Aşık Veysel’i birçok şiirinde yurttaşa seslenirken görürüz. Bu çalışmada Âşık Veysel şiirinde yer alan öğreti, eleştiri ve tüm bunların sonucu olan umut ve endişelerin dönem olayları ve politikalarıyla ne derece uyuştuğu araştırılmıştır. Araştırma, Âşık Veysel’in şiir metinleri ile dönem politikalarının karşılaştırılmasına dayanmaktadır. Bu karşılaştırma için dönem siyasetini konu alan bilimsel çalışmalar, söz konusu dönemin gazete ilanları ve siyasilerin basın açıklamaları gibi tarihi verilerden yararlanılmıştır. Yapılan karşılaştırmalı inceleme sonucunda yurttaşa yönelik çalışkanlık öğretisi, çiftçiliğe ve sanayiye teşvik, Avrupa’da yaşanan bilimsel gelişmenin takip edilmesi ve feyz alınması, eğitim oranının yükseltilmesi, tasarruf öğretisi gibi yönlendirmelerin dönem politikalarından izler taşıdığı görülmüştür. Âşık Veysel, yurttaşı devlet için sürekli hareket halinde olmaya ve devlet için tasarrufa heyecanla ve umutla çağırmıştır. Çalışmanın en büyük kazanımı sanatçıyı yaşadığı dönem içinde tanımaya çalışarak vatanı için çabalayan, heyecanlanan, halkı için endişelenen "Vatandaş Âşık Veysel” portresine yaklaşmış olmaktır. Bu çalışmada Âşık Veysel şiiri Türkiye için oldukça zorlu geçen bir dönemi sanat dahilinde halkın gözüyle görmek için bir fırsat oluşturmuştur.
Keywords : Âşık Veysel Şatıroğlu, siyasi ve iktisadi koşullar, dönem ideolojisi, şiir