ARDAHAN VE KARS KENTLERİNİN GASTRONOMİK KİMLİĞİNİN OLUŞMASINDA BAL VE KAŞARIN KONUMU

Authors : Serkan Balcı

Pages : 562-578

Doi:10.12981/mahder.1479041

View : 149 | Download : 105

Publication Date : 2024-06-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Fiziksel ve biyolojik bir ihtiyaç olan beslenme, toplumların özellikleri ve kültürel kodlarını yansıtan “gastronomi” adı verilen yeni bir bilim ve sanata dönüşmüştür. Bu dönüşüm zamanla “çevre (konum, iklim)” ve “kültür (geleneksel ekolojik bilgi)” gibi birtakım faktörler yardımıyla kentlerin “gastronomik kimlik”lerini oluşturmuştur. Ayrıca, bu faktörler kimlikleri oluşturmanın yanında kimliği oluşturan ürünlerin korunmasına ve gelecek kuşaklara aktarılmasına katkı sağlamıştır. Konum ve iklim itibariyle Ardahan ve Kars, büyükbaş hayvancılık ve bal üretimde önemli bir merkez konumundadır. Bunun yanında, gelecek nesillere aktarılan uygulamalar ile kaşar ve bal bu kentler için “gastronomik kimlik” unsuru olmuştur. Bu gerçeklerden hareketle çalışmamızda ilk olarak bu oluşum sürecinin temel bileşenleri olan “çevre (konum, iklim)” ve “kültür (geleneksel ekolojik bilgi)” faktörleri ve bunlar arasındaki ilişkisi tespit edilmiştir. Ardından kaşar ve bal özelinde bu faktörlerin Kars ve Ardahan’ın gastronomik kimliğinin oluşumundaki etkisi açıklanmıştır. Son bölümde ise Ardahan ve Kars’ın gastronomik kimliğini oluşturan bal ve kaşar “kültür ekonomisi (festivaller, müzeler, coğrafî işaret tescili)” boyutuyla incelenmiştir ve şu sonuçlara ulaşılmıştır: 1. Bal ve kaşar, Kars ve Ardahan’ın gastronomik kimliğini oluşturmada başat ürünlerdir. Bu ürünlerin başat ürün olmasında “çevre (konum, iklim)” ve “kültür (geleneksel ekolojik bilgi)” birincil derecede etkili olmuştur. 2. Bu faktörler kaşar ve bal üretiminde kentlere özgün bir nitelik kazandırmıştır. Kentlerin coğrafî ve iklimsel özelliklerine uyumlu “Kafkas arı ırkı”na sahip olması kentlerde üretilen balı özgünleştiren bir diğer faktördür. 3. Düzenlenen festivaller, kurulan müzeler ve coğrafî işaret tescili; ürünlerin tanıtılmasına katkı sağlayarak turist sayısını arttırmaktadır. Ayrıca, kentlerin “imge” oluşturmasına katkıda bulunmaktadır. 4. Yapılan bu çalışmalar, ürünlerin markalaşarak ekonomik değere dönüşmesinin yanında kentlerin gastronomik kimliklerinin gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamaktadır.
Keywords : Ardahan, Kars, Gastronomi, Gastronomik kimlik, Kültür ekonomisi