KÜLTÜRÜN DOĞUM KONTROL YÖNTEMLERİNE ETKİSİ VE TÜRKİYE’DE ERKLİK: VAZEKTOMİ ÖRNEĞİ

Authors : Harika Zöhre Eryılmaz, Metehan Erturan

Pages : 1267-1278

Doi:10.12981/mahder.1466148

View : 166 | Download : 139

Publication Date : 2024-09-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Tutum, davranış ve giderek benlik algısını biçimleyen toplumsal olarak belirlenmiş rollerin gücü özellikle [fizyolojik olarak] kadınlık ve erkeklik durumlarında açıkça ortaya çıkmaktadır. Kadına kültürel anlamda daha çok yaptırım gücü uygulayan bu ayrım, erkeğe fizyolojik özelliklerinin üstünlüğünü sağlayan bir sistem dahi oluşturmuştur. Bu bağlamda modern doğum kontrol yöntemlerinin dünyada 1950li yıllardan bu yana, Türkiye’de ise 1970li yıllardan bugüne uygulandığını belirtirsek, doğum kontrolündeki seçimin kadın ve erkek arasındaki toplumsal farkı da ortaya koyduğunu söylemek mümkündür. Cinsellik gibi gebelikten korunma yolları da toplumda, salt bilgi haricinde birtakım sosyokültürel getirilerle şekillenmektedir. Son elli yıldan bu yana Türkiye’de yapılmış halk bilimi içerisinde halk hekimliği çalışmalarında dikkat çekilen unsur toplumun korunma yolları ya da çocuk arzusunun inanç ve birtakım dini pratikleri iken, çalışmamızın amacı bilinçli bir biçimde seçilen -ya da seçilmeyen- doğum kontrol yöntemlerinin altında yatan sosyokültürel yapıyı incelemektir. Erkek sterilizasyonu olarak da adlandırılan vazektomi, en kısa tanımı ile erkeğin bilinçli bir biçimde geri dönüşümsüz bir şekilde çocuk sahibi olma durumundan vazgeçmesidir. Çalışmada bu işlemin kadın sterilizasyonu ile olan oranı ve erkek sterilizasyonunun Türkiye ve ABD oranları karşılaştırılarak, Türkiye’nin bu yöntemi tercih -etmemesi- konusundaki kültürel dokusu incelenmiştir. Çalışmanın yöntemi olarak, Amerika Birleşik Devletleri’nin gebelik ve doğum ile ilgili en etkin istatistik merkezi olan CDC (Center for Disease Control) web sitesinin veri tabanından, Türkiye’de ise Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından hazırlanan Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2010 Ana Kataloğu verilerinden yararlanılmış, genelde ve özelde toplumsal cinsiyet kavramları ile erklik, erkeklik ve hegemonik erkeklik kuramları De Beauvoir, Cornell ve Butler’ın feminist teorileri üzerinden açıklanarak Türkiye’deki erklik algısı ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords : Toplumsal Cinsiyet, Karılaştırmalı Kültür, Ataerkil, Erklik, Vazektomi