GEVAŞ SELÇUKLU MEZARLIĞI’NDA SÜRDÜRÜLEN RESTORASYON ÇALIŞMALARI (2022-2023 DÖNEMLERİ)

Authors : Ercan Çalış

Pages : 2316-2333

Doi:10.12981/mahder.1528748

View : 26 | Download : 30

Publication Date : 2024-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :ÖZ: Anadolu’nun kadim bir bölgesi olan Gevaş bölgesinin tarihi Neolitik döneme kadar gitmektedir. Son dönemde Van Gölü Havzası’nda yapılan arkeolojik ve yüzey araştırmalardan bölgenin yerleşim tarihinin antik dönemlere kadar gittiğini göstermiştir. Tarihi dokusuyla dikkatleri üzerine çeken Gevaş, Van Gölü kıyısında kurulmuş olmasıyla da önemli bir çekim merkezi konumundadır. Bünyesinde barındırdığı kültür varlıkları ile doğal çekiciliği sayesinde turizm potansiyeli açısından önemli bir destinasyon yeridir. Bunlar arasında Gevaş’ta bulunan Gevaş Selçuklu Mezarlığı, pek çok açıdan dikkatleri üzerine çekmektedir. Türk-İslam dönemine ait mezar taşlarında belirgin Selçuklu üslubu hâkimdir. Van Gölü ve çevresi ile birlikte Gevaş bölgesi de XI. yüzyılla beraber Selçukluların egemenliği altına girmiştir. Bölgede ve Anadolu’da etkisi günümüze kadar gelen Selçukluların üslup özellikleri, Gevaş Türk-İslam Mezarlığı’ndaki taşlarda da önemli ölçüde hissedilmektedir. Dolayısıyla mezarlığa Selçuklu isminin de verilmesi, Selçukluların mezar taşlarına kazınan sanatsal esintisinden kaynaklanmıştır. Ağırlıklı olarak XIV. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen mezar taşlarının yapıldığı bu dönemde, İlhanlı devletinin yanı sıra, Karakoyunlu ve Akkoyunlu gibi Türkmen devletlerinin izleri sürülmektedir. XIII. yüzyılın ilk yarısında başlayan Moğol istilası gerek Van Gölü çevresinde gerekse de Anadolu’da ciddi sarsıntılara neden olmuştur. Moğolların gücünü kaybetmesiyle beraber varlık göstermeye başlayan Hakkâri Beyliği, bu dönemde bölgede güçlü bir şekilde varlık göstermiştir. Tarihi mezarlıkta yer alan Halime Hatun Kümbeti de Hakkâri Beyliği’nin kurucusu olarak düşünülen Melik İzzeddin tarafından H. 736/ M. 1335 yılında yaptırılmıştır.
Keywords : Anadolu, Gevaş, Türk-İslam, Mezarlık, Restorasyon