TUVA TÜRKLERİNİN DESTANLARINDAN TAHTACI TÜRKMENLERİN ADETLERİNE: BAŞ YÜLÜME

Authors : Hasan Kızıldağ

Pages : 1857-1874

Doi:10.12981/mahder.1535024

View : 92 | Download : 61

Publication Date : 2024-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihin arkaik devirlerinden modern devirlerine Türk kültürü, sürekli bir devinim ve devamlılık arz etmektedir. Altaylardan Anadolu’ya ve Balkanlara doğu-batı, kuzey-güney ekseninde farklı bölgelere göç etmiş olan Türkler, farklı dinlere ve mezheplere tabi olsalar bile kültürel bir bütünlük sergilerler. Bu sebeple kültürel unsurların takip ve tespitinin bu bakış açısıyla gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu kültürel birlikteliğin en önemli unsurlarından biri de geçiş dönemi uygulamalarındaki ortaklıklardır. Bu çalışmada Tuva Türkleriyle Anadolu’da yaşayan Tahtacı Türkmenlerin “baş yülüme” adı verilen uygulamaları karşılıklı olarak incelemeye tabi tutulmuştur. Tuva Türklerinin geçiş dönemi uygulamalarında yer alan ve Tuva destanlarına da yansıyan baş yülüme uygulamasının Tahtacı Türkmenlerce hangi şekillerde icra edildiği örneklerle ele alınmıştır. Çalışma kapsamında Tuva Türklerinin “baş yülüme” geleneğiyle Tahtacı Türkmenlerin dinî bir karaktere büründürdüğü uygulamanın pek çok benzerlik içerdiği tespit edilmiştir. Tuva destanlarından alınan örneklerin Tahtacı Türkmenlerden yapılan derlemelerle mukayesesi sonucunda bulunan unsurların, Türk kültürünün coğrafya ve din değişikliklerine rağmen bir süreklilik arz ettiğini göstermesi bakımından örnek teşkil edeceği düşünülmektedir.
Keywords : Baş Yülüme, Tuva Türkleri, Tahtacı Türkmenler, Geçiş Dönemi Uygulamaları, Süreklilik