MATRAKÇI NASUH’UN KENT TASVİRLERİNDE TOPOĞRAFİK GÖRÜNÜM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

Authors : Nevin Yavuz Azeri

Pages : 584-596

Doi:10.12981/mahder.1551919

View : 62 | Download : 46

Publication Date : 2025-03-19

Article Type : Review Paper

Abstract :Kent ve kente dair görünümler, her dönemde farklı sanat yöntemleri ve ifade biçimleri için elverişli görsel malzemelerdir. Geleneksel ifade diline sahip minyatürlerde de, genellikle önemli olayların geçtiği yerin tanımlanmasında kullanılan yapılar, sokaklar, ağaçlı alanlar vb kentin varlığına dair ipuçlarını vermektedir. 16. yy Osmanlı minyatürleri incelendiğinde özellikle üslup farkını ortaya koyan bazı nakkaşların kente dair görsel verileri özellikle kullandığı ve hatta sadece kent görünümlerini betimledikleri gözlemlenebilir. Bu nakkaşların en önemlilerinden biri de Matrakçı Nasuh’tur. Nasuh padişah seferlerine katılarak geçtiği yerleşim yerleri ve özelliklerini belgeleyen minyatürler yapmıştır. İstanbul’dan Bağdat’a kadar seyahatname oluşturmuş ve birçok kenti karakteristik özellikleriyle belgelemiştir. Özellikle seyahatlerindeki kentler, araziler ve bitki örtüsüne ve hatta birbirleriyle bağlantılarına farklı bir görme biçimi ve tasviriyle sunmuştur. Bu çalışmada, Matrakçı Nasuh’un Irak seferi sürecinde yaptığı el yazması kitabında yer alan kentler, kent topografisi ve kentler arası bağlantıyı oluşturma biçimindeki kurgu incelenecektir. Bu bağlamda hem farklı bir yaratım sürecine hem de kurgu ve gerçeklik algısının sorgusuna önemli bir örnek olduğu ortaya konacaktır. Bu bağlamda Matrakçı Nasuh’un Bağdat seferi sırasında ele aldığı kentlerden sadece bazıları üzerinden kent topoğrafyasını oluşturma biçimi, kentler arası bağı tanımlama biçimi ve her coğrafyada farklılaşan bitki örtüsüyle incelenecek ve görme biçimi ortaya konulacaktır.
Keywords : Matrakçı Nasuh, Kent Topografisi, Topoğrafik Görünüm, Tasvir, Bitki ve Bitki Örtüsü