BİR TÜRK GÖSTERGEKÜRE ALANI OLARAK TÜRK DÜNYASI DESTAN MOTİFLERİ

Authors : İlknur Bayrak İşcanoğlu, Nilgün Çelik

Pages : 184-204

Doi:10.12981/mahder.1555965

View : 115 | Download : 68

Publication Date : 2025-03-19

Article Type : Research Paper

Abstract :İçerisinde kültüre ait semboller, simgeler, dil gibi ögelerin yer aldığı göstergebilimsel bir alanı ifade eden göstergeküre, özellikle bellek ürünü olarak görülen metinlerin anlamlandırılmasında önemli bir yere sahiptir. Bünyelerindeki Türk kültürüne ait kültürel anlamların varlığı, kodlar ve çeşitli sembolleri ile Türk dünyası destan metinleri bu çalışmada Türk kültürüne ait bir Türk göstergeküresi olarak ele alınmıştır. Farklı coğrafyalarda yüzyıllar boyunca devam ettirilen, Türk kültürüne ait kültürel etkileşimin ve iletişimin devam ettirilmesini sağlayan bir tür olarak Türk dünyası destanları özellikle benzer motifleri ile Türk düşünce ve algısının göstergesi olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmada Türk dünyası destanlarında ortak motifler olarak dikkat çeken çocuksuzluk motifi, alp kadın motifi, rüya motifi, formülistik sayı motifi, at motifi, kurt motifi, ışık motifi kültür göstergebilimci Yuri Lotman’ın göstergeküre kavramı çerçevesinde anlamlandırılmaya ve Türk’e özgü bir düşünüş ve algı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bu sebeple Türk dünyası destan metinlerindeki ortak motiflerin tespiti için alan yazın taranmış ve alan yazındaki bulgular çözümlenmiş, betimlenmiş ve yorumlanmıştır.
Keywords : Kültür Göstergebilimi, Göstergeküre, Türk Dünyası, Destan, Motif