TURAN CEMİYETİ’NDEN HARF DEVRİMİNE DESTEK: BERLİN’DE YENİ YAZI DERGİSİ

Authors : Esra Oguzhan

Pages : 467-481

Doi:10.12981/mahder.1558627

View : 49 | Download : 34

Publication Date : 2025-03-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Azerbaycan’da ve Osmanlı’da Latin harflerine geçilmesi konusu XIX. yüzyıl başı itibari ile tartışma konusu olmuştur. Sırası ile Köktürk, Uygur, Arap alfabesini kullanan Azerbaycan Türkleri, 1922-1940 yılları arası Arap ve Latin harflerini birlikte kullanarak, Müslüman Türkler arasında Latin alfabesini kullanan ilk Türk topluluğu olmuştur. SSCB’ye bağlı ittifak cumhuriyetlerden biri durumundaki Azerbaycan’da Latin harfli alfabeye yapılan çalışmalar neticesinde 1 Haziran 1932 senesinde geçilmiştir. Türkiye’de ise Cumhuriyet devrimleri kapsamında 1 Kasım 1928 tarihinde tamamı Latin harflerine geçilmiştir. Çalışmamızda harf devriminin kısa tarihçesi verildikten sonra harf devrimine destek ve muhalif görüşler ortaya konmuştur. Yurtiçi basın kadar yurtdışı basında da harf devrimi ses getirmiştir. Bu amaçla araştırmamızda, Berlin’de Turan Cemiyeti’ne bağlı Yeni Yazı Birliği tarafından harf devrimine destek olmak amacıyla sadece 1 sayı çıkarılan “Yeni Yazı” dergisi incelenerek fikri yapısı ortaya konmuştur. Yalnızca Latin harflerine destek olmak üzere yurtdışında basılan tek yayın olması bakımından basın tarihinde önemli yere sahip dergide yeni harflerin neden kabul edilmesi gerektiğini açıklayarak halkı yeni harfleri öğrenmeye teşvik etmiştir.
Keywords : Harf Devrimi, Azerbaycan, Türkçe, Basın, Yeni Yazı Dergisi