HOBSBAWM’IN SOSYAL EŞKIYA KALIBI BAĞLAMINDA KABADAYILIK, KABADAYILARIN TOPLUMSAL ALGILANIŞI VE İŞLEVLERİ ÜZERİNE SOSYOKÜLTÜREL BİR İNCELEME

Authors : Ahmet Şükrü Somuncu

Pages : 107-134

Doi:10.12981/mahder.1561045

View : 96 | Download : 117

Publication Date : 2025-03-19

Article Type : Review Paper

Abstract :Kabadayılık olgusu Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kadar her dönem toplum içinde kendini göstermiştir. Bu çalışmanın konusu da sıradan bir kişiyken âdeta erginlenme süreci yaşayıp halk kahramanı olarak algılanmaya başlayan kabadayılardır. Kabadayıların bireysel özellikleri, toplumsal algılanışları, yüklendikleri roller ve işlevleri bu çalışmada incelenmiştir. Kabadayıların bireysel ve toplumsal yönleri, sosyal çevreleri, ad almaları / lakapları, mizahla olan ilişkileri üzerinde durulmuş, bu bağlamda yorumlar yapılmıştır. Kabadayıların bazı özellikleri ise Eric Hobsbawm’ın “Sosyal Eşkıya” olarak sistematiğe döktüğü kalıba göre tasnif edilmiş ve değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı kabadayı olarak adlandırılan kişilerin toplumda nasıl yer edindiğine, etki bıraktığına ve toplumsal rollerine, işlevlerine dikkat çekmektir. Çalışma sırasında bir saha araştırması yapılmamış, “doküman analizi yöntemi”nden yararlanılmıştır. Verilerin büyük ölçüde temin edildiği kaynak Özçakır (2021)’ın sahadan birçok kişiyle görüşerek hazırladığı “Develili Kabadayılar ve Âlemin Adamları” adlı bir kitaptır. Ayrıca sadece bir ilçeden değil çok sayıda yöreden ve şehirden kabadayıları da işlediği için bu kaynak özel olarak tercih edilmiştir. Çalışma boyunca elde edilen veriler halk bilimsel bir bakış açısıyla yorumlanmaya çalışılmış, grup folkloru bağlamında değerlendirmelerle ortaya konulmuştur. Söz konusu bölgelerdeki kabadayılar üzerinden yapılan bu çalışmayla kabadayılık geleneği, kabadayı folkloru gibi çerçevelerle başka çalışmalara zemin hazırlanmak istenmiştir. Böylece günümüz sosyal medyasında ve basında yeraltı dünyasının üyeleri-liderleri, mafyalaşma ve mafya lideri olarak bilinen kişiler ve bu kişilere toplumun bakışı / inancı, bu kişilerden beklentiler ortaya çıkarılarak psikoloji, sosyoloji ve hukuk disiplinlerine sevk edilmeli aynı zamanda disiplinler arası çalışmalarla bu konu desteklenmelidir.
Keywords : Hobsbawm, Sosyal Eşkıya, Halk Kahramanı, Kabadayılık, Kabadayı