Adalar Denizi Toponimisinin Jeopolitik Kıskacında Değerlendirilmesi

Authors : Mete ŞİNİK, Ömer Faruk İNCİLİ

Pages : 151-179

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2023-01-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Adalar Denizi; Anadolu ile Balkan yarımadaları arasında, jeomorfolojik özellikleri nedeniyle kıta sahanlığı geniş olduğu kuzey-güney yönlü uzanan kabaca dikdörtgene benzer yarı kapalı bir denizdir. Adalar Denizi, toplam 3000’e yakın irili ufaklı ada, adacık ve kayalıklardan oluşan beş grup ada topluluğuna sahiptir. Adını bu adalardan alan Adalar Denizi; çeşitli kavimlerden krallıklara, imparatorluklardan devletlere kadar farklı hükümranlıklar altına girmiş ve bunların etkisiyle çeşitli adlandırmalarda bulunulmuştur. Toponimiyi etkileyen en önemli unsurlardan biri olan geçmiş sosyo-kültürel etkilerle oluşan genetik köken adlandırmaları nedeniyle Adalar Denizi; farklı medeniyet ve kültürlerin izlerini taşımaktadır. Özellikle Osmanlı Devletinin adaları ele geçirip Anadolu ile bütünleştirmesinden itibaren coğrafi karakterli Türkçe adlandırmalar toponimiye hakim olmuş ve adlandırmaların genetik kökeni değişime uğramıştır. Yaklaşık bin yıl boyunca Adalar Denizi olarak bilinen yer; Cumhuriyet devrinde değişen jeopolitik koşullar nedeniyle çoğu kısmı Türkiye’nin sınırları dışında kalınca, mekânsal adlarda da değişimler başlamıştır. Çalışmanın temel dayanağı, jeopolitikteki dilin ve buna bağlı olarak mekânsal adlandırmaların Ratzel’in “Organik Devlet” teorisinde ortaya koyduğu “Devletin alanı, kültürü ile büyür ve kültürü yaymak istiyorsanız dilinizi yayın” fikrine dayanmaktadır. Jeopolitiğin kıskacında en az dili yaymak kadar önemli olan mekansal adların korunumu, çalışmanın önemini ortaya koymaktadır. Ayrıca, toponiminin korunumu jeopolitik geçmişi korumak ve düşünceyi yaymak açısından da çok önemlidir. Çünkü; insanların hafızasında yer edinen mekânsal adların değiştirilmesi, jeopolitik düşüncenin değişmesine ve zayıflamasına sebep olmaktadır. Bu nedenle jeopolitik dilin bir parçası olan mekânsal adlandırmalar, korunmalı ve geleceğe aktarılmalıdır.
Keywords : Toponimi, Jeopolitik Dil, Jeopolitik Toponimi, Jeopolitik Hafıza, Adalar Denizi