ERKEN DÖNEM HİLAFET ÖRNEKLERI IŞIĞINDA İSLAM’DA DEMOKRATİK BIR HİLAFET TASAVVURU MÜMKÜN MÜ?

Authors : Erdal Aydın

Pages : 73-95

View : 14 | Download : 15

Publication Date : 2018-09-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu araştırmamızda Hz. Peygamberin vefatından sonra ümmet arasında hilafet ya da imamet denilen dini ve siyasi otoritenin nasıl ortaya çıktığı ele alınmıştır. Dinin temel kaynakları olan ayet ve hadislerde İslam Devlet Başkanı’nın seçilmesine dair tafsilli bir model olmadığını görmekteyiz. Sahabeler arasında bilhassa ilk dört Halifenin durumu dikkate alındığında Hz. Ebu Bekir dar bir Meclis tarafından seçilmiştir. Hz. Ömer ise Hz. Ebubekir tarafından vasiyetle gelmiştir. Hz. Ömer arkasında bir heyet bırakmıştır. Hz. Osman bu heyet tarafından seçilmiştir. Hz. Ali ise Hz. Osman’ın şehid edilmesinden sonra Hariciler tarafından oluşturulan terör ve kaos ortamının acilen bertaraf edilmesi maksadıyla bilhassa ekabirden sahabelerin telkin ve teşvikiyle Medine ahalisi tarafından seçilmiştir. Neticede ilk dört halife yapısal olarak farklı yöntemlerle başa gelmiştir. Bu şekilsel farklılıklarla beraber hilafetin ruhunu teşkil eden unsurlar dikkate alındığında demokratik bir hilafet tasavvurunun mümkün olduğuna inanmaktayız. Etnik ve mezhepsel farklılıkların temel hak ve özgürlükler kapsamında değerlendirildiği ve İslam ülkelerinin egemenlik anlayışlarına halel vermeyecek şekilde İslam İşbirliği Teşkilatı İslam Siyasal Birliğine dönüştürülebilir. İşte bu makalemizde İslam devlet yönetiminin ruhunu teşkil eden adalet, emanet, ehliyet,şûra, biat ve içtihad kavramları çerçevesinde Demokratik Hilafet’in yeniden tasavvuru ele alınacaktır.
Keywords : Hilafet, İmamet, Şûra, Biat, İçtihad, Bida, Demokrasi, İslam İşbirliği Teşkilatı