JÖN TÜRKLER VE SİYASAL ELİTİZM: AHMET RIZA BEY ÖZELİNDE BIR İNCELEME

Authors : İlyas SÖĞÜTLÜ

Pages : 97-116

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2018-09-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışma, Jön Türk hareketinin ana davası olan meşrutiyet savunusuna rağmen, hangi nedenlerle siyasal seçkinciliğe yöneldikleri ve meşrutiyetçilikle siyasal seçkinciliği nasıl tevil ettikleri sorusuna hareketin fikri önderlerinden Ahmet Rıza Bey özelinde cevap bulmayı amaçlamaktadır. İlk olarak Jön Türkler ve Ahmet Rıza Bey’in hararetle savundukları meşrutiyetten muratları, siyasal katılım ve temsili esas alan tam bir parlamenter rejimin tesisi olmayıp, kurtuluş reçetelerini hayata geçirmek üzere Padişah tarafından kendilerine danışılmasıdır. Zira Ahmet Rıza Bey’e göre henüz bu türden bir rejim için toplumsal koşullar müsait değildir. Dolayısıyla meşrutiyet rejiminden kastı, Anayasanın ilanı ve Osmanlı unsurlarını seçkinler düzeyinde temsil edecek bir parlamentonun açılmasıdır. Bununla amaçlanan, Osmanlı’nın siyasal birliğini korumak üzere Osmanlı vatanı ve vatandaşlığı fikri etrafında birlik fikrini oluşturmaktır. Ahmet Rıza Bey’in siyasal seçkinciliğe yönelten başka faktörler de bulunmaktadır. Diğer Jön Türkler gibi o da Osmanlı toplumunun sorunlarına çare aramak üzere Batı düşüncesiyle temasa geçtiği dönemde, Batı’da da revaçta olan pozitivizm, solidarizm ve sosyal Darwinizm gibi siyasal seçkinciliğe temel oluşturacak fikirlerle karşılaşmıştır. Nihayet Ahmet Rıza Bey ve diğer Jön Türklerin sınıfsal konum ve kaygılarının da onları seçkinci fikirlere yaklaştıran bir unsur olarak not edilmesi gerekir.
Keywords : Jön Türkler, Siyasal Elitizm, Ahmet Rıza Bey, Modern Türkiyede Siyasi Düşünce