MUHAFAZAKÂR BİR DÜŞÜNÜR OLARAK SABRİ ÜLGENER’DE İKTİSADÎ ZİHNİYET

Authors : Murat YILMAZ

Pages : 9-45

View : 17 | Download : 15

Publication Date : 2013-09-15

Article Type : Review Paper

Abstract :Osmanlı Devleti`nin son yıllarına tanıklık etmiş olan ve ailesi nedeniyle hem Batılı değerler ekseninde eğitim alan hem de geleneksel değerlere vakıf olacağı bir çevrede yetişen Ülgener Türk Düşünce tarihinin önemli isimlerindendir. Ahlâk, zihniyet ve İslâm iktisat siyaseti sorunlarıyla yakından ilgilenen Ülgener eserlerinde toplumsal dönüşüm ve iktisadî gelişme sürecinde maddi unsurların yanı sıra manevi-kültürel unsurların rolüne vurgu yapmıştır. Türkiye neden kapitalizme geçemedi sorusuna cevap arayan Ülgener eserlerinde iktisadî zihniyet ve iktisadî ahlak ayrımı yapmış ve iktisadî zihniyetin kökenlerini din faktörü üzerinde durarak araştırmıştır. Araştırmalarında Max Weber`in yöntemini kullanan ancak Weber`in İslam hakkındaki görüşleriyle hemfikir olmayan Ülgener’e göre Weber`in hareketsiz İslam tablosu, gerçeği yansıtmamaktadır. Ülgener, İslam dünyasının geride kalışını `ortaçağlaşma` sürecinde görmektedir. Bu süreci hazırlayan maddî temeller, dünya ticaret yollarının değişmesinde yatmaktadır. Ülgener`e göre iktisadî gelişme, her yerde ve her toplumda iktisadî olmayan, dinî, estetik, kültürel ve sosyal değerler gibi unsurlarla ilişkilidir. Dünyada ve 1960`dan sonra da Türkiye`de yaygınlaşan izmler, ideolojiler ve sistemler tartışmasıyla yakından ilgilenen Ülgener Türk muhafazakârlığına iktisat ve ahlak gibi alanlarda yaptığı çalışmalarla etki etmiştir.
Keywords : Sabri Ülgener, İktisadî Zihniyet, İktisadî Ahlak, İslam İktisadı